Dinastiya ug Negosyo

Migawas sa pagtuon sa organisasyon nga Kontra Korapsyon nga sobra sa katunga sa mga sakop sa Ubos Balay Balauranan nga party-list kontrolado na sa political dynasty ug ang nahabilin kontrolado sa mga negosyante.

Sa 63 ka mga party-list nga Kongresista, 40 niini kontrolado sa political dynasty samtang ang 23 kontrolado sa mga negosyante.

Usa sa gihinganlan sa Kontra Korapsyon mao ang tingog nga iya ni House Speaker Martin Romualdez, ACT CIS nga iya sa mga Tulfo. Samtang ang Ako Bicol kontrolado sa mga negosyante.

Tungod kini sa ka mahal sa pagparehistro sa party-list sa Commission on Election ug hukom sa Korte Suprema.

Sa akong nahibawan gamay ra ang lima ka milyon ka pesos ang gikinahanglan nga kantidad sa pagparehistro sa party-list organisasyon aron makaapil sa party-list election.

Niini lang, ang mga mag uuma ug mga mananagat ug uban nga mga marginalized ug under represented nga sektor sa katilingban dili gyod makaapil tungod sa kakuwang sa salapi. Mao ni ang hinungdan nga ang interesado gayod nga mosalmot sa party-list eleksiyon mokompromise pinaagi sa pagduol sa mga sapian nga mao ang mobayad sa registration ug bugti niini mao ang paghatag ngadto kaniya sa unang puwesto sa ilang nominees.

Ang Korte Suprema mipakanaug usab og hukom niadtong tuig 2013 nga puwede ra nga mahimong nominee sa party-list bisan dili siya apil nila basta lang kuyog siya sa ilang adbokasiya. Buot ipasabot nga bisan dili mag uuma ug dili mananagat poyde ra nga mahimong nominee sa mananagat ug mag-uuma.

Ang kakuwang sa kahibawo sa mga tawo sa tumong ug tuyo sa Party-list System usa usab sa rason nganong dili mao ang ilang gipili nga party-list.