Pahintulot?

BAKIT kailangan natin ng pahintulot mula sa China para makapasok sa Ayungin Shoal? Pumayag na ba tayo sa katawa-tawang pag-angkin ng China sa buong karagatan? Tiniyak ni National Security Adviser Eduardo Año na hindi iyon mangyayari, at tinawag ang mungkahi ng China na “absurd, nonsense and unacceptable.”

 Ang mga aksyon ng China ay naging mapanganib kamakailan. Bukod sa paggamit ng mga water cannon, pag­harang sa mga dinaraanan ng ating mga bangka, at maging sa pagbangga, hinaharangan na nila ngayon ang ating mga sasakyang-dagat na sangkot sa mga medikal, at maka­taong sitwasyon.

Noong Mayo 19, 2024, agresibo ang isang barko ng Chinese Coast Guard (CCG) sa sasakyang pandagat ng Pilipinas na inilikas ang maysakit na sundalo mula sa BRP Sierra Madre. Ang pagkilos na iyon ay hindi katanggap-tanggap at hindi makatao.

Sapat na ang hirap na tiisin ng ating mga sundalo ang hirap ng pamumuhay sa isang gutay-gutay na barko. Isipin na magkakasakit at kailangang maghintay para sa paglikas na maaaring tumagal ng ilang araw, para lang guluhin ng CCG kapag dumating na ang tulong.

 Dumoble ang bilang ng mga sasakyang pandagat ng China sa West Philippine Sea noong nakaraang buwan. Nagsagawa ng unilateral naval drill ang Chinese Navy sa Escoda Shoal. Ito ay mga barkong pandigma, hindi ang CCG. Hindi na ako magtataka kung ito ay pagpapakita ng puwersa pati na rin ang pananakot sa mga sasakyang pan­dagat ng Pilipinas sa lugar.

Lahat ito nangyari sa Exclusive Economic Zone ng bansa na hindi kailanman iginalang ng mga Tsino. Habang ang mga coast guard at mga sasakyang pandagat ng bansa ay palaging sumusunod sa UNCLOS, tumanggi ang China na kilalanin ang anumang mga batas, desisyon, o kasunduan tungkol sa karagatan. Para sa China, ang kani­­lang kapangyarihang militar lang ang kailangang igalang.

 May mungkahi na iangat ang agresyon ng China sa ASEAN summit. Ang problema ay may impluwensya ang China sa ilang miyembro ng asosasyon, na maaaring huma­rang sa anumang resolusyon na kumundena sa mga aksyon­ ng China. Hindi natin kailangang tumingin ng malayo para maranasan ang impluwensiya ng China.

Hindi pabor ang ilang mambabatas na iangat ang mga isyu ng China sa ASEAN. Alalahanin, ang huling adminis­trasyon ay kilala sa pangungutya sa China. Mula sa pangulo hanggang sa mga opisyal sa gabinete. Sa pagkakaroon ng bagong pamahalaan na nagpasya na buhayin muli ang relasyon nito sa United States, nakita ng China na wala na silang kampeon sa bansa.

 Ang kamakailang pagpapakita ng pagsalakay at hindi katanggap-tanggap na mga aksyon ng CCG ay kailangang itigil. Itinutulak tayo sa limitasyon ng ating pasensya. Ang pakikialam sa paglikas ng isang maysakit na sundalo ay sobra na. Kahit makataong sitwasyon ay hindi naging sanhi ng paghinto ng China sa pangmamaton nito. Tunay na naging hotspot na ang West Philippine Sea.