Nadamay sa pagkasipsip

Angay ba mahadlok ang matag Juan dela Cruz tungod sa miserableng kahimtang sa Pilipinas?

Dakong tukionon sa matag Pilipino kanang suliran sa Scarborough Shoal nga giangkon usab sa nasud sa China. Kini, ilabi na nga ang China nagpakita og ka-agresibo sa pag-angkon ug pag-okupar sa maong isla nga nasulod sa 200-milyas nga “exclusive economic zone” sa Pilipinas.

Sa akong pagtuo, hinuon, dili kini masulbad kun aduna kitay huyang nga presidente. Ug nagtuo ko nga dili pa kini masulbad sa administrasyon ni Noynoy Aquino kang kansang gobyerno gialirongan sa mas daghan nga oposisyon.

Aduna kitay lig-on nga argumento nga makapatibuok sa atong kapanag-iyahan nianang Panatag islands sa West Philippines Sea.

Apan bisan unsaon nato sa pagpangugat nianang atong “legal claims” sa isla, wala kini kapaingnan tungod kay ang punto de vista sa China kalibutanon (global) man. Ang akong gipasabot niini nga ang Pilipinas nadamay lamang sa kalibutanong ambisyon sa China.

Kun nakabantay kamo, naporma og “U” ang gilapdon sa giangkon sa China nga kadagatan nga naglagbas gikan sa kasadpan (west) paingon sa sidlakan (east) usa ka halapad nga kadagatan nga naghatag og “strategic navigational passage” sa bisan unsang barko – mahimong panggubat o komersiyo.

Ambisyon sa China ang mamahimong lider sa kalibutan, tinabonan ang America, Britanya, Pransiya ug uban pa. Apan nasayod ang China nga dili mosugot ang mga nasud sa kasadpan nga makabuylo kini sa iyang ambisyon. Inay gamitan og bayolenteng pamaagi, ang gihimo sa Amerika ug Britanya mao ang paghapuhap sa China pinaagi sa pagpabisita sa ilang mga kalihim (secretary) ngadto sa Beijing alang sa bisan unsang high-level discussions.

Karon, unsa may mahatag ngadto sa Pilipinas ngadto nianang mga nasura? Makahatag ba kita sa unsay mahatag sa China?

Ang China maoy adunay labing baratohon nga trabahante karon. Ayaw na lang mo kahibulong kun aduna kamoy Adidas nga made in China.

Pero ang Pilipinas dili labad alang sa mga nasud sa kasadpan. Ilabi na nga ang atong lider maayo lang sa yango-yango sa ulo nga walay lig-ong baruganan. Busa, dili kita mahibulong nga hasta ang mga silingang nasud sa habagatang silingang (south east) Asia, wala molaban sa Pilipinas tungod kay nasayod sila nga dili ang Pilipinas maoy rombo sa China, kun dili ang mga kaatbang nga mga nasud sa kasadpan. Sa laktod, nadamay lang ta sa atong pagkasipsip sa atong gobyerno ngadto sa mga nasud sa kasadpan.

Kun unsa katinuod nga seryoso ang China sa ilang pag-angkon sa Scarborough shoal, susihonon pa.

Apan sa pagkakaron, angay ba kitang mahadlok gubaton sa China?

* * *

Hasta na ang mga politiko nakat-on na paghigugma sa inahang kinaiyahan. Usa ka maayong pananglitan niini mao si kanhi DOTC Undersecretary Totol Batuhan.

Pinaagi sa iyang livelihood project ngadto sa kababayen-an sa south district, nagpahimo siya og mga recycled bags, mga bag nga ginama sa mga tinangtang nga mga tarpaulin.

Karon pa ko makasugat og politiko nga naghunahuna pag-aplay sa recycling diha sa iyang pagpangandam sa kampanya pinaagi sa paghatag og seed money sa mga grupo sa kababayen-an aron manghimo sila og mga bag gikan sa mga tinangtang nga mga tarpaulin. Unya, siya ra usab ang mopalit sa mga produkto sa mga babaye aron kini maoy iyang himuong give-aways sa iyang mga kalihukan sa south district. Ang produkto, usa ka gamay nga bag nga adunay imprinta sa nawong ug ngalan ni Totol.

Maayo segurong sundon sa ubang politiko kining gihimo ni Batuhan.

Ambot unsay nakaon niining Totol nganong mihangop man siya niining klaseha sa pamolitika. Ang mga tigpaniid sa politika sa siyudad nagtuo hinuon nga kining estilo ni Totol nagpakita og bag-ong dagway sa politika nga layo sa naandan ug tradisyonal nga politika.

Kay kining bag-ong politika niya nga gipaagi sa iyang Abante Barangay Movement nagkinahanglan kini og “empowerment” sa “grassroots” ilabi na sa mga barangay.

Laing nagsalimoang nga mopapili pagka-kongresista sa south district mao si Konsehal Bebot Abellanosa. Apan kampante kaayo siya nga siyay bendisyonan ni Kongresista Tomas Osmeña nga makigsakbang kang Mike Rama pagka-mayor. Apan kun dili siyay bendisyonan, modagan kaha siya? Ug kun modagan, makadaog kaha siya?