Politika sa bugas

Sa pagbuto palang sa balita nga nagnihit ang suplay sa bugas sa nasud, daling gipanghimakak sa gobyerno ang maong balita. Bisan kung adunay mga report nga nadawat nga gipang-angkat sa mga dagkong supplier ang bugas sa National Food Authority sa miagi pang katuigan, ingon ug gipalapos lang sa pikas dunggan ang maong mga reklamo. Karon, ang gobyerno na mismo ang nangunay sa kampanya aron masolbad ang naghulgang krisis sa pagkaon. Ang nakapait, ingon ug walay klarong lakang ang gobyerno aron nga mas mahatagan og igong higayon ang mga kabus nga maka-angkon og mas baratong bugas. Ug mas lang nakapasamot sa problema ang pagdumili gihapon pag-angkon sa gobyerno nga adunay dakong krisis sa bugas ug pagkaon nga naghulga sa mga Pinoy.

Tungod sa dakong problema sa pagkaon ug ang mga bulilyasong lakang sa NFA, gitangtangan og kahigayonan ang mga negosyante nga maka-angkat  og bugas gikan sa NFA. Ang gibuhat karon sa maong buhatan mao ang pagkuha og mga tawo nga mo-repack sa bugas. Paspasay ang trabaho aron nga mahatag ngadto sa mga kabus ang bugas nga barato. Apan kung tan-awon , pila ka tawo na ba sad ang gi-sweldohan aron sa pag-repack sa bugas. Laing gasto na sab ni sa usa ka buhatan nga karon palang, naputos na sa daghang utang. Gitukod ang NFA aron pagsiguro nga adunay igong suplay sa pagkaon ang nasud, karon nahu’g nga naputos pa sa utang ang buhatan nga maoy mohatag unta og kasigurohan sa pagkaon.

Plano sa gobyerno nga ang lokal nga kagamhanan na ang mo-apod-apod sa mga gi-impaki nga bugas ngadto sa mga kabus nga nanginahanglan ini. Kung tan-awon, maayo ang maong lakang tungod kay wa’ nay mas nakaila pa sa mga tawo naglisud gawas sa lokal nga kagamhanan. Sa maong paagi, gipanlantaw nga direktang maka-benipisyo sa mas baratong bugas ang mga pamilya nga mas nagkinahanglan og tabang. Apan sa pikas bahin, akoy nabalaka sa maong lakang tungod kay karon palang, duda ko nga masudlan ug politika ang bag-o unya nga katungdanan nga isab-it sa mga lokal nga kagamhanan.

Nakabati ug nakasinati nata kaniadto gi-unsa paggamit sa mga buluyagon nga politiko ang tubig aron pag-piit sa mga tawo nga wa’ mosuporta kanila sa miaging eleksyon. Ato nasang nahibaw-an nga adunay mga lokal nga opisyal nga pirting naka-pahimos sa ilang gahum aron pagpig-ot sa mga tawo nga didto ni pusta sa pikas   kampo sa miaging piniliay. Ug tungod sa gahum sa panimawos, gigamit sa ubang mga opisyal ang ilang katungdanan aron makabawos sa mga tawo nga ilang nakontra diha su’d sa ilang katungdanan. Makapahugno paminawon nga ang maong gawi sa daghang mga politiko ana-a lang gihapon karon ug bukas nga gihimo sa bisan asang lugar sa nasud.

Karon, plano sa gobyerno nga ang mga mapahimudsanon nga mga lokal nga kagamhanan ang mo-apod-apod sa bugas ngadto sa mga kabus. Pagka dakong swerte sa mga pamilya nga duol sa luwag sa mayor ug makadawat gyud og bahin sa grasya sa gobyerno. Apan unsa nalay dangatan sa mga tawo nga nisupak sa maong mga politiko kung usa ka adlaw usa siya sa mga molinya aron maka-ambit sa mas baratong bugas? Di’ kaha magkagot sa kalagot si mayor ug si konsehal ug iyang hikawan sa katungod nga makapalit ang maong tawo?

Nabalaka ko ang isyu sa bugas layo ug mas lawom pa ang maabtan. Nabalaka ko mas daghan pang tawo ang maligsan sa maong problema sama nga mas daghan pang gamhanan nga politiko ang mopahimu’s sa maong problema ug daghan pang mga negosyante ang madato tungod sa krisis sa bugas. Kung tan-awon lang unta sa gobyerno unsa ang tukmang lakang aron pagsolbad sa problema, mas maayo pa unta ang mamahimong sangputanan ining tanan. Ang solusyon nga gihatag sa gobyerno kutob lang sa pipila ka buwan apan ang mas malungtarong solusyon sa krisis sa bugas, ingon og lisud pang masuta sa pagkakaron. Usa sa hinungdan sa problema mao ang kakuwang sa gobyerno sa pag-aghat sa mga mag-uuma nga magtanom og humay, kakuwang sa paghatag og tabang pinansyal ug uban pang tabang sa teknolohiya. Apan ang wa’ hatagi og pagtagad sa gobyerno mao ang paspas nga pag-tukod og mga subdivisions sa mga luna nga kaniadto pulos basakan. Karon, nag-anam na kagamay ang mga yuta nga gipangtamnan og humay tungod kay dagkong mga balay, pabrika ug edipisyo na ang gipangtukod.