Sagpa sa seguridad

Usa ka dakong insulto alang sa usa sa labing lig-on ug nag-unang dakbayan sa nasud ang pagpanulis nga nahitabo sa La Nueva Supermart atubangan mismo sa city hall sa dakbayan sa Sugbu. Kinsay magtuo nga sa tanang lugar nga pwedeng biktimahon sa mga tulisan, ang usa pa ka dakong tindahan sa tugkaran sa buhatan sa mga opisyal ug nagkadaiyang buhatan sa dakbayan ang biktimahon sa mga walay puangod nga mga tulisan. Apan sa wala pa mahitabo ang pagpanulis, nakasikop na og mapa ang kapolisan sa Lapu-Lapu kabahin sa planong pagtulis sa supermart. Apan matod pa, gibaliwala lang ang maong ebidensya ug maoy usa sa hinungdan nga sayon rang nakalusot ang mga tulisan ug nakapahigayon sa pagpanulis.

Apan kinsa may mabasol sa dakong bulilyaso sa seguridad? Sama sa militar nga karon padayong nakig-gubat sa MILF ug  Abu Sayyaf, palpak ang “intelligence network” sa kapolisan sa Sugbu. Aduna may nakuhang mapa ang kapolisan sa Lapu-Lapu, ingon ug wala seryosoha sa otoridad sa siyudad sa Sugbu ang maong mapa nga nagpahibawo kabahin sa planong pagpanulis. Kung unsa ka abtik ang mga polis, usahay mas malabwan pa ni sa mga tulisan nga walay laing gihimo gawas sa pagmonitor sa lihok sa otoridad. Kung sa Mindanao dakong problema ang “terrain” o lugar alang sa military hinungdan nga nag-anam ka daghan ang sakop nilang napatay, dinhi sa ato, dakong problema ang usahay huyang nga lihok sa kapolisan aron unhan ang dautang motibo sa mga kriminal.

Luyo sa sunod-sunod nga pagpanulis ug nagkadaiyang pagpamatay sa Sugbu, positibo ang Department of Tourism nga dili kini direktang makaapekto sa pagsu’d sa mga langyaw nga turista dinhi sa Sugbu. Wala makaapekto sa maayong dagan sa turismo ang sunod-sunod nga pagpatumba sa mga ex-convict sa matod pa mga “vigilante” sa miaging tuig, karon nagtuo ang taga DOT nga dili sab makapatalaw sa mga turista ang sunod-sunod nga tulis nga nahitabo sa dakbayan sa Sugbu. Sa pagkakaron, ang Sugbu gihapon ang nag-unang paboritong destinasyon sa mga langyaw nga turista. Gani halos singkwenta porsiento sa mga langyaw nga mosu’d sa nasud, mohapit gyud sa Sugbu.

Apan hangtud kanus-a man mamahimong kampante ang Sugbu sa iyang seguridad? Nabalaka ko nga moabot ang panahon nga mopatigbabaw ang kalisang ug kahadlok sa mga turista kung walay tukmang solusyon sa matag krimen nga mahitabo. Dili bag-o ang pagpanulis ug kaso sa pagpamatay alang sa mga bisitang langyaw. Apan hatagan nila og gibug-aton ang mamahimong aksyon pagtaral o pagsilot sa mga kriminal. Kung magpadayon ang nagkadaiyang krimen sa Sugbu nga walay solusyon nga nahitabo sa mga kaso, dili halayong mo-ipsot ang mga turista sa pagbisita sa Sugbu ug mas palabihon pa ang mga lugar sa nasud nga mas luwas ug mas ubos ang kaso sa kriminalidad.

Sa matag dagkong krimen nga mahitabo sa Sugbu, mas paspas pa sa kilat ang mga polis pagpahigayon og mga checkpoint atol sa kagabhion. Apan angayan tan-awon sa otoridad nga ang dagkong krimen sama sa pagpanulis atubangan sa Cebu City hall wala mahitabo sa kagabhion. Adlawan usab nahitabo ang uban pang mga pagpanulis sa mga tindahan, bangko ug sa mga indibidwal nga mga negosyante. Apan ang gipahigayong mga checkpoint ug ang kaabtik nga gipakita sa mga polis, dili kaayo mabati sa adlawan. Ipuno pa sa dakong bulilyaso ang gubaon nga mga kahimanan sa kapolisan sama sa gubaong sakyanan sa taga Waterfront Police og ang kabugoy sa mga polis nga wala sa ilang pwesto dihang gitulis ang dakong tindahan.

Sa matag kagubot ug kriminalidad nga mobuto sa usa ka dapit, walay laing kapahiran sa sayop og walay laing sagpaon sa mga pagbasol kundi ang mga otoridad sama sa mga polis. Ang nakapait, dili igo ang gidaghanon sa mga polis pagtubag sa tanang alarma sa bisan asang suok sa usa ka dapit sama sa Sugbu. Gawas nga dili pa igo ang kahimanan ug suporta alang nila, sila ang kanunay’ng dakdakan sa tanang problema sa kalinaw ug kahapsay sa usa ka dapit. Nagpabilin gihapong dakong hagit sa matag molupyo ang pagbantay sa iyang kaugalingong palibot inay itugyan ang tanan sa usahay palpak nga otoridad.