Ang silot sa kamatayon

Si presidente Gloria Macapagal Arroyo mipaubos sa tanang silot sa kamatayon ngadto na lamang sa pagkabilango sa tibook kinabuhi niadtong mga gikonbikto sa krimin nga ilang nahimo. Gipadali usab sa presidente sa kongreso ang pagwagtang na sa hingpit sa silot sa kamatayon.

Ang maong pahibalo sa presidente nakamugna og nagkadaiyang reaction gikan sa mga para ug kontra sa silot sa kamatayon. Labing mikisi-kisi ug mitiyabaw mao ang mga kabanay sa mga biktima ug ang mga biktima mismo. Ang mga kontra sa presidente sa politika nagduda ug mipasangil nga ang presidente nagpahumot lamang ngadto sa simbahan aron dili na kini mosupak sa pag-usab sa batakang balaud pinaagi sa people's initiative. Apan kon unsa man ang ilang mga pagtoo di ko na lang sila tandugon basta ang akong nakita niining tanan mao nga nabanhaw na usab sama sa pagkabanhaw ni kristo ang lalis sa silot sa kamatayon.

Ang sistema sa atong balaud kriminal aduna kini duha ka managlahing pilosopiya, ang gitawag nga Classical o Juristic nga pilosopiya ug ang Positivist o Realistic nga pilosopiya.

Ubos sa Classical o Juristic nga pilosopiya, ang katuyoan sa pagpahamtang sa silot mao ang retributions kon pagsilot sa tawo sa samang salaud nga iyang nahimo. Pananglitan, kon nakapatay ka, ubos ning maong pilosopiya patyon pod ka. Mas nailhan kini sa giingong mata sa mata ug ngipon sa ngipon. Ubos ning maong pilosopiya wala tan-awa ang tawhanong elemento sa paghimo sa krimin ug ang tawo gitan-aw nga nasayod kon unsay dautan ug unsay dili busa kon maghimo kinig dautan sama sa krimin, andam usab kining modawat sa silot nga ipahamtang ngadto kaniya. Ang nangusog niining maong pilosopiya nagtoo nga mao lamang kini ang makapaminos sa krimin. Nagtuo usab sila nga mao lamang kini ang makapahimo usab nga epektibo sa atong mga balaud criminal.

Samtang ubos sa Positivist o Realistic nga pilosopiya ang tumong sa silot mao ang reformation kon pag-usab sa tawo nga nakahimo og krimin. Ang nakahimo sa salaud gitan-aw nga usa ka masakiton sa atong katilingban nga nagkinahanglan og tambal ug dili silot. Ipalayo sa atong katilingban ang mga makahimo og krimin aron di makapanakod ug isulod sa prisohan aron didto matul-id. Sa mga positivist o realist ang krimin mugna sa atong palibot o katilingban. Matud pa nila, ang tawo wa gipakatawo nga criminal nang daan, nahimo lamang kining criminal tungod sa palibot nga iyang gipuy-an. Busa ilang gibasol ang katilingban sa mga krimin nga nagapanghitabo ug dili ang tawo ang naghimo sa krimin.

Para kanako dili angayan nga wagtangon sa hingpit sa presidente ang silot sa kamatayon hinoon kinahanglan kining ipatuman sigon sa asoy sa hitabo. Linoog nga krimin sama sa mga kasong pagpanglugos diin ang biktima gipatay, ang naghimo sa krimin kinahanglan usab nga patyon. Apan sa mga ekonomikanhong krimin sama sa sugal dili kini angayan nga pahamtangan og silot sa kamatayon.

Nakasabot ko sa gibati sa mga kabanay ug mga biktima mismo sa linoog nga krimin tungod kay dili basta-basta ang mga kasakit nga ilang nahiaguman ug manghinaut ko nga ang presidente mosabot usab sa mga kasakit sa mga biktima sa mga linoog nga krimin kay unsa kaha kon ang presidente maoy lugoson ug patyon di ba upod kaha mosinggit og silot sa kamatayon ang iyang mga kabanay.