Nakapaguliyang

Tungod sa bag-ong lagda nga gilatid sa Supreme Court nga ang mga "first level judges" wala na tuguti nga makapahigayon og preliminary investigation sa mga kaso nga "cognizable" sa Regional Trial Court, hayan molugak ang kapolisan sa pagpanakop.

Tagsa-tagsaon nato sa pagbatbat aron g'yod ninyo masabtan pag-ayo.

Kaniadto, ang mga huwes sa Municipal Circuit Trial Courts o Municipal Trial Courts gihatagan og katungod sa paghimo og preliminary investigation sa mga kaso, bisan sa mga kaso nga ang husay adto ra ipahigayon sa regional trial court.

Sa daan nga lagda, ang mga resolusyon sa kaso nga gikan sa mga MCTC/MTC judges nga mipahigayon og preliminary investigation, adto iduso sa provincial prosecutors office nga maoy mo-review kon tukma ba.

Dunay uban nga maglibog - kadtong wala magtoon og balaod - kon ngano nga ang hukom sa huwes sa MCTC/MTC mahimo man nga usbon o mahimo usab nga sustinihan sa fiskal.

Ang rason niini mao nga ang trabaho sa mga MCTC/MTC judges igo lang mihimo og preliminary investigation aron pagsuta kon duna bay basihanan nga ang akusado taralon sa hukmanan.

Karong bag-o, ang Supreme Court mihimo'g kausaban sa Rules on Criminal Procedures. Ang maong lagda gihimoan nila og kausaban kaniadtong Disyembre 1, 2000.

Apan sugod kaniadtong Oktobre 3, 2005, mihimo na usab sila og kausaban nga wala na tuguti ang mga MCTC/MTC judges nga makapahigayon og preliminary investigation.

Gimandoan sa Supreme Court ang mga first level judges nga humanon ang ilang mga kaso nga gihimoan og preliminary investigation og dili na manawat og bag-ong kaso nga iya lang sa RTC.

Wala ipasabot sa mga Supreme Court justices kon ngano nga gidid-an na man ang mga MCTC/MTC judges sa pagpahigayon og preliminary investigation sa mga kaso nga "cognizable" sa RTC.

Ang epekto niini mao nga hasol kaayo sa mga polis. Ngano man? Nakabaton kini og kalibog kay daghan ang wala makasabot sa maong lagda, apil na ang pipila ka mga RTC clerk of courts.

* * *

Atong tagsa-tagsaon pagbatbat. Ang tumong sa Supreme Court niini mao nga dili hasulon ang kapolisan. Kon imo g'yod nga sabton pag-ayo, dili apektado ang mga kaso diin ang mga akusado nadakpan sa akto nga nakahimo og salaod, kanang gitawag ba og "warrantless arrest."

Hapit tanan nga mga clerk of courts sa RTC dili modawat sa mga kaso nga dili ipaagi sa prosecutors office. Resulta, ang mga polis tawon mapugos sa pagdala sa ilang dinakpan dinhi sa dakbayan.

Kinsay nagpakaon sa dinakpan? Asa sila og kwarta? Aw usahay ang pamilya sa dinakpan, apan usahay usab, sila maoy mokuot sa ilang bulsa kon pobre ang dinakpan.

Ang section 6, Rule 112 naglatid. "When a person is lawfully arrested without a warrant involving an offense which requires a preliminary investigation, the complaint or information may be filed by a prosecutor without need of such investigation, provided an inquest has been conducted in accordance with existing rules.

"In the absence or unavailability of an inquest prosecutor, the complaint may be filed by the offended party or by a peace officer directly with the proper court on the basis of the affidavit of the offended party or arresting officer or person.