Biktima sa politika (2)

Dili na unta ko ganahan nga mosawsaw pa sa estorya mahitungod sa kaso ni Padre Jose "Joey" Belciña, ang kura paroko sa Maslog, Danao, nga giakusahan nga mi-among-among sa iyang katabang ug scholar, apan naluoy ko sa gidangatan sa pari.

Bati man o nindot ang pagtuki sa isyu, dautan gihapon ang idulot niini ngadto kang Padre Joey tungod kay ang sama niini nga kaso angayan unta og 'isolation' nga sa ato pa, sa tago nga paagi ang pagsusi.

Paabuton na lamang nato ang resulta sa imbestigasyon nga gilusad sa Artsidyosesis sa Sugbo mahitungod sa kaso.

Dili nato angayang hukman si Padre Joey ug ang 18-anyos niya nga biktima.

Dili pa kita makasulti kinsay nagsulti sa tinuod. Bugtong ang korte lamang ang gitahasan sa balaod paghashas aron makab-ot ang kamatuoran.

Samtang imbestigasyon pa lamang ang 'level' nga naabtan, hunongon na lang nato paghisgut ang merito sa kaso ug bisan ang ubang circumstances mahitungod ni Padre Joey ug sa biktima tungod kay pareho silang duha nga nabutang sa sungog ug bugalbugal sa publiko tungod sa ilang gidangatan.

Adunay tawhanong katungod si Padre Joey nga gitagana sa Konstitusyon nga angayan natong respetohan. Usa na nini ang pag-isip niya nga inosente samtang wala pa makit-i sa korte ang iyang pagkasad-an.

Magsugod ang maong 'constitutional right' ni Padre Joey sa higayon nga naakusahan siya og kaso. Sukad niadtong higayon nga gipasanginlan siya sa iyang katabang ug scholar, may katungod si Padre Joey nga maghilumhilom (right to be silent).

Ang balaod nagkanayon nga ang pagpakahilom dili isipon nga ebidensiya sa pagkasad-an sa usa ka tawo. Tungod kini sa doktrina nga gilatid sa Miranda vs. Arizona (384 U.S. 436), ang nailhan natong Miranda doctrine, nga katungod sa usa ka akusado nga magpakahilom ug kun unsay iyang i-estorya mahimo kining gamiton batok kaniya.

Gawas sa katungod nga magpakahilom, katungod usab ni Padre Joey nga mokuha og abogado nga gusto niya, ug ang katungod nga dili mahimong saksi batok sa iyang kaugalingon.

Ang maong katungod itagana sa usa ka akusado atol sa custodial investigation. Apan mahimo kini niyang gamiton bisan asa nga forum aron pagpanalipod sa iyang katungod.

* * *

POLITIKA. Ang wala ko lang magustohi niining kaso ni Padre Joey mao ang pagsakay sa politika.

Wala pa gyud ko makatugkad nganong naabot sa "picture" si Bokal Agnes Magpale.

Defensive kaayo si Magpale sa balita sa usa ka pamantalaan kagahapon sa dihang miingon siyang walay labot si Mayor Ramon (Nito) Durano sa iyang pagtabang sa giingong biktima sa pari.

Si Magpale ig-agaw ni Mayor Nito.

Kun tinuod nga walay kasayuran ang mga Durano sa gidangatan sa pari, dili na kinahanglan pang hisgutan ni Magpale ang kalabutan ni Nito sa maong kaso. Kamo na lang ang hukom nganong naabot sa picture si Magpale. Ngano gyud nga siyay nagdala sa biktima ngadto sa mga awtoridad.

* * *

MOTIBO. Si Magpale representante sa kinto distrito ngadto sa hunta probinsiyal. Ang Danao city diin mayor si Nito Durano sakop sa kinto distrito.

Ang kagamhanan sa probinsiya sa Sugbo, pinaagi ni Magpale, ug ang kagamhanan sa Danao, pinaagi ni Mayor Nito, adunay plano nga mobutang og sanitary landfill sa Danao. Ug, ayaw mo kakurat, anha sa Barangay Maslog diin nagbarog ang Parokya ni San Fransisco de Asis nga gialagaran ni Padre Joey.

Sa ako nang gituki sa miaging lindog, si Padre Joey ang gidangpan sa mga residente sa Maslog aron supakon ang laraw nga basurahan sa ilang tugkaran.

Gilusad ang signature campaign ug ang nangulo mao si Padre Joey.

Base sa impormasyon nga atong nakuha, wala modangop sa opisyales sa barangay Maslog ang mga residente tungod kay kurog kaayo kini ni Durano.

Siyempre, si Padre Joey nasayod kinsa kining mga Durano sa Danao ug nganong gikaintapan ang ilang apelyido. Apan nag-hari kaniya ang pagka-pastor nga dili gustong ipadpad sa kahugaw ang iyang mga karnero.

Si Engr. Glen Baricuatro sa Provincial Engineering Office nagkanayon nga "premature" pa ang protesta sa mga tawo batok sa sanitary landfill tungod kay wala pa, matud niya, mauyoni ang maong laraw ug may kahigayonan pa kining dili madayon.

Pastilan, naunsa baya usab ni Baricuatro. Mao man gani nga nag-protesta sila kay supakon ang laraw.

Unsa man diay supakon, engineer? Kanang proyekto nga natukod na? Na-release na ang budget para sa proyekto unya nasugdan na og tukod apan dili na lang padayonon tungod sa pagsupak sa mga tawo?

Makadaghan nang higayon nga gisupak sa mga tawo ang usa ka proyekto, apan pirmeng dili magsilbe ang protesta sa mga uyamot, ug nasayod si Baricuatro niana.

Ang mga tawo nagpakita gyud sa pagsupak sa proyekto. Unya si Padre Joey lang nga dili taga Danao (lumad man kining Dalaguetnon) ang mipunit sa malisud nga tahas pagpangulo sa protesta sa mga tawo.

Basaha ninyo ang mga balita ug paminawa ang mga estasyonan sa radyo, ang mga residente nga supak sa plano nga landfill sa Maslog mibarug gayod alang kang Joey.

Wala kini magpasabot nga dili tinuod ang akusasyon sa iyang scholar. Sa ako nang giingon, ang korte ra gyuy makamao motimbang niini.

Ang punto nga akong ipaabot mao nga, kadtong nagpaghot batok sa pari anaa sa gahum. Wala na gani magtingogtingog ang namasangil kaniya.