Price ceiling sa bugas

Kadiktahan ba gud ang presyo sa bugas? Di ba mag-agad man kini sa supply ug demand, sama sa ubang mga commodities?

Apan, aron kalikayan ang tumang pagnihit ug pagsaka sa presyo niini, kinahanglan ang price control.

Ug mao kini karon ang gihimo sa gobiyerno, at least usa sa mga lakang, gawas sa pag-raid sa gidudahang mga bodega nga nag-hoard o nagtago sa bugas. 

Atong kining kutluon gikan sa Philippine Star: “The price cap on rice in the Philippines will take effect on Tuesday, September 5, according to the Office of the Executive Secretary (OES).”

So, sugod karong adlawa, ang mga price manipulators, ang alleged rice cartel, dili na makapatuyang pagpasaka sa mga prisyo sa bugas.

Kahibawo man kita nga panahon sa krisis, aduna man gayuy magpahimulos niini.

Mo-take advantage sa kalisud, inay motunol unsa ang ilang ikatabang.

Pila man? Ania: “Executive Order 39, signed by Executive Secretary Lucas Bersamin on August 31, sets a price limit of P41 per kilogram for regular milled rice and P45 per kilogram for well-milled rice.” Timan-i ninyo ang mga prisyo.

Matuman ba kaha ni?

Alang sa 110 million ka Filipino, ang bugas essential kaayo, “however,” matud dinhi, “the country cannot produce sufficient rice for its needs, consistently ranking among the world's leading rice importers.”

Mao ni ang nakapait, nga being an agricultural country, uban sa tabunok ug matambok natong kayutaan ug kadagatan, gasa gikan sa Langit, nagsalig kita sa rice ug ubang food importation.

Ngano man tuod to nga sa panahon ni Marcos Sr., kadtong iyang Masagana 99 program, naka-export man kita’g bugas? 

Pagkakaron, aduna pa kitay igong supply sa bugas. Apan, “despite a consistent supply, the government attributed the significant rise in rice prices to rampant ‘illegal price manipulation,’ including hoarding by opportunistic traders and collusion among industry cartels, particularly during the lean season.”

So, gikinahanglan ang pag-intensify, pag-tinud-anay nga pag-monitor sa mga prisyo ug sa mga bodega sa bugas.

Sa mga barangay, ikaw Kap, tingali og ato rang silingan ang mga nag- hoard sa bugas.

Basi sa pag-monitor sa Department of Agriculture, “as of Friday, retail prices of local well-milled rice ranged between P47-P57 per kilo, and P42-P55 per kilo for local regular milled.”

By the way, niay lista sa nag-unang walo ka ka nasud nga hilabihan ka hingaon og bugas, by metric tons matag tuig, agad  kini sa population: 1) China. 154,946. 2) India. 108,500. 3) Bangladesh, 7,300. 4) Indonesia, 35,200. 5) Vietnam. 21,500. 6) Philippines. 15,750. 7) Thailand. 13,000. 8) Burma. 10,300. Ang Vietnam, samtang bugas usab ang ilang main staple, top exporter usab sa bugas.

Ang significance sa bugas: “Paddy farming in Southeast and East Asian culture is thousands of years old. Rice is essentially the most important food crop with a key significance in the developing world most notably Asia,” sama dinhi sa ato, “where rice availability is equated with food security and is even associated with political stability.”

Note: food security ug political stability. Maoy hinungdan nga ang rice as a political issue, makapadaug o makapapilde sa mga presidential candidates (matuman man o dili after the elections).