EDITORYAL - Tunglo, apan praktikal sa uban

Dawaton man o dili, ang tanan mangamatay gyud ug dili magpabilin ibabaw sa yuta hangtud sa hangtud. Ang pangutana lamang kun kanus-a ug kun andam ba ang pamilya sa mahitabo.

Apan gilikayan ug halos dili gustong hisgutan sa mga pamilyang Pilipino ang kabahin sa kamatayon lakip na ang mga estoryang konektado bahin niini kay lagi ‘tunglo’ kini ug demalas ug basin duna unyang kalit nga mosunod sa ilang kabanay.

Mga estorya kini gikan pa sa katiguwangan nga napasa na sa nagsunod nga mga henerasyon, usahay duna kini epekto ug motuo ang uban apan duna say ubang pamilya nga bukas kaayo maghisgot ug magplano sa pagpangandam kun sila mamatay na.

Bisan unsa pa kadato o kapobre kun mamatyan og miyembro sa pamilya kinahanglan gyung mogasto gikan palang sa punerarya, lungon, mga buwak, kinahanglanon diha sa haya hangtud sa pagpalubong o cremation sa ilang minatay.

Ang proseso o seremonyas sa haya sa mga Pilipino pare-parehas ra o gamay ra og kalainan tali sa mga pobre ug adunahan. Apan  pareho kining gastohan.

Sa mga adunahan, medyo mahalon o sosyalon ang lungon , mga buwak, ug painit . Dili man basta-basta ang ilang mga bisita. Arang-arang gamay sa mga pobre kay kape ug biskwit para sa mga kaparehas ra sab nilang pobre ug pipila ka lokal nga opisyal sa barangay, paigo na.

Mao kini ang hinungdan kun nganong nikusog sab kining negosyo sa mga punerarya nga gitawag og “Life Plans” nga simang kaayo sa kahulogan.

Ang life nangahulogan og kinabuhi , apan ang serbisyong makuha gikan aning mga ‘life plans’ preparasyon para sa pagkamatay sa tawo.

Praktikal kaayo kini kay aron dili na mahasol ug magkalisod ang mabiyaang pamilya kun sila mamatyan, sa laktod, gibayran ng daan ang haya hangtud sa pagpalubong.

Sa uban tunglo kini, apan sa praktikal maghuhuna, maayo kini kay dili magkautang-utang ug makonsumisyon ang mabilin tungod sa kadako na karon sa gastuhon kun mamatyan.

Karong adlawa ang pagtimaan sa Kalag-Kalag maong daghan karong mga tawo ang mga sam-ang aron duawon ang ilang mga mahal sa kinabuhi nga una nang nitaliwan ngadto sa laing kalibotan.

Dili importante karon kun pilay nagastos sa pagpalubong kay mas mahinungdanon nga wala kalimti ang mga patay.