Sistema ug tawo ang problema

Usa ka kalibutanong financial watchdog kagahapon mi-report nga mokabat sa P357 bilyones ang nausik ug nagamit sa korupsiyon ug krimen samtang ang natikas sa atong ekonomiya miabot og $132.9 bilyones o sobra sa P6 trilyones.

Dugay na kaayo kitang nasayod sa gidak-on sa nausik tungod sa korupsiyon sa nasud, apan naglibog ko nganong daghan gihapon ang nahibulong nganong anaa gihapon ning butanga hangtod karon.

Duha ka butang ang angay mabasol nganong kining ingon niini kadako nga balor ang kanunay’ng makapasiga sa atong mga mata sa matag higayon nga ma-report ang alkanse tungod sa panikas ug kriminalidad diha sa burukrasya – atong sistema ug ang “recycling” sa mga tawo sa gobiyerno mismo.

Kining korupsiyon sama lamang sa usa ka water system nga bisan unsa ka heavy duty ang ipuli nga tubo, aduna gyuy leaking. Tungod kini sa kakusog sa “pressure” kun bul-og sa tubig nga anaa sa sulod sa sistema nga dili matabang sa tubo, mabuslot ug mosirit gyud kini sa madugay ug sa madali.

Anaa na sa sistema kining pagpangawkaw. Mao man gani nga adunay mga galawgaw nga komentarista moingon nga maundang lang ang korupsiyon sa gobiyerno kun hutdon og patay ang tanang opisyal ug empleyado sa gobyerno. Komedya tuod, apan hunahunaa kun dili ba tinuod.

Matag administrasyon, bag-o og mga sakop sa kabinete. Apan bag-ong lineup sa administration cabinet, bag-ong sistema sa binuang.

Kay ngano, nagtuo ba kamo nga ning administrasyon ni Pres. Noynoy Aquino nawala na ang korupsiyon? Nganong anaa man nang Disbursement Acceleration Program (DAP) sa termino na ni Budget Secretary Butch Abad?

Kapila na ilisi ni Noynoy ang customs commissioner, pero hangtod karon naglisod sila og wagtang sa korupsiyon bisan kasagaran sa karaang mga customs collector gilabay sa usa ka walay hinungdang opisina sa Department of Finance.

Kana si Social Welfare Secretary Dinky Soliman gireklamo na kaniadto og mga binuang, pero anaa ra gihapon.

Ang kalihim sa Agrikultura nga si Proceso Alcala gipasanginlan nga maoy utok sa rice smuggling nga gihimo sa Quezon group ug nag-atubang kini og duha ka kasong plunder, pero gidepensahan gihapon sa Malacañang.

Sa ato pa, gawas sa sistema, anaa sa mga tawo ang hinungdan kay gawas nga nagbalikbalik lang sila, ang matag administrasyon modupa sa sakop sa kabinete bisan maputos na og kaso nga may kalambigitan ang mga binuang samtang anaa sa puwesto.