Langub sa kabukiran

Nindot g’yud tinuod nga atong i-develop ang mga kweba kon langub diha sa kabukiran niining dakbayan aron nga makatabang kini nga molambo ang maong mga dapit ug daghang dumoduong ang moadto.

Makapalambo kini sa kahimtang sa mga lumulopyo kay mahimo na man nga sila makatukod og mga tindahan kay daghan na man unya ang moanha sa bukid ug ang uban makakwarta pinaagi sa pagsilbi nga “guide” sa mga turista.

Duna man goy lakang karon nga mugnaon ang ordinansa nga magprotektar sa atong mga kweba. Nagkahinabi usab kami si Giovanni Romarate nga maoy nagdumala karon sa Cebu City Zoo kabahin niini.

Gitug-anan ko ni Romarate nga diha sa barangay Tabunan pwerteng daghana nga mga langub. Giplanohan gani kini namo nga sudlon sa mga reporters sa City Hall uban ni information officer Carlo Dugaduga.

Sa sugilon kanako ni Romarate ang usa ka langub nahimutang ang ganghaan kilid sa pangpang. Mokatkat ka pa usa ka makasulod sa lungag, unya igo-igo ra g’yud nga masulod ang lawas sa tawo. Kadtong tambok, ayaw na lang.

Dunay kabahin sa lungag nga magtakilid kuno ka pagsulod nga magkamang, paubos ug pasaka. Gikuyawan ko basin inigsulod namo dunay mga bitin, apan kay kuyogan man kami ni Romarate, sigi na lang kay andam man kuno siya nga modakop og bitin.

Inig-abot nimo sa sulod human sa taud-taud nga pagkamang, daku kuno kaayo ang wanang nga bisan kuno ang simbahan mahimong isulod. Ang flashlight gud kuno nga ilang gigamit dili makaabut ang kahayag sa kinaibabwan.

Ang makapahibulong matud ni Romarate mao nga duna may hangin didto sa sulod. Diin gikan ang hangin nga daw sama kabugnaw sa air-conditioning unit nga maginhawa kun may mosulod?

 Nagtoo ko nga ang maong dakung hawan sa langub nga giingon ni Romarate nga maarang ang simbahan dunay laing ganghaan sa ubang dapit nga wala pa lang matultuli sa mga tawo.

Sa laing langub, matud ni Romarate gamay ra ang lungag pero dunay linaw didto sa sulod nga mahimong kakaligoan og tawo. Unya, ang laing makapahibulong kay dunay lainlaing porma sama sa lamesa, dagkong mga haligi ug uban pa nga talan-awon.

Kun madayon kining among plano, ikaduha pa kini nga higayon nga makasulod ko’g langub sa kulbahinam nga pagsulod. Kadtong langub sa amo sa San Remigio diha ra man ko kutob sa ganghaan, wala man ko manaug sa lungag nga daw atabay.

* * *

Balikan nato ang pagpasabot sa atong mga igsoon sa bukid nga ang pag-develop sa mga langub sa ilang dapit makahatag kini kanila og kaayohan. Duna man go’y mitug-an nako nga ang uban kunong lumulopyo daw mipadayag og pagsupak.

Husto si Romarate kay pagka karon ang sagad suroyan sa katawhan anha ra g’yud sa mga dagkong tindahan sama sa malls. May lingaw kun anha kita mosuroy sa kabukiran nga dunay mga makapalingaw nga talan-awon.

Sa Cebu City Zoo nindot usab unta suroyan apan minus pa man gud ang mananap nga atong makita. May nindot unta kun padaghanon nila ang mga mananap nga ilang buhion diha.

Anugon kaayo kadtong mga dagkong mananap kaniadto nga nangamatay lang sama sa elepante, bear, leyon ug uban pa. Karon tigre na lang usa kabuok ang anaa diha, buaya ug mga bitin ug unggoy, mga langgam.