Hagit sa mga bag-ong syudad

Sa boto nga 7-6 nibotar pabor sa pagka-syudad ang mga hukom sa Korte Suprema. Human sa pipila ka tuig nga pakig-bisog sa legal nga paagi sa estado sa maong mga syudad, karon nahatagan na og linaw ang tukmang linaw ang tinuod nga kahimtang sa maong mga syudad. Naglakip sa naka-ginhawa og dako ang mga tulo ka dapit sa Sugbo, ang Bogo, Carcar ug Naga. Sa maong paagi, mahatagan na og igong gahum ang tulo ka mga dapit nga mopadagan sa ilang lugar nga usa gyud ka syudad, gamit ang gahin sa usa ka syudad, empleyado ug mga departamento nga usa ka syudad ug pagpahamtang sa mga bag-ong balaod nga sama gyud sa syudad.

Karon nga nipagawas na sa ilang katapusan ug pinal nga desisyon ang taga Korte Suprema, mahatagan na sa tukmang Internal Revenue Allotment kon IRA nga haum alang sa usa ka syudad. Sa maong paagi, adunay igong ikagasto ang maong mga dapit alang sa mga bag-ong proyekto nga haom ‘sab sa usa ka dakbayan. Apan ang dakong hagit karon sa maong mga syudad mao ang paggamit sa maong kahigayonan aron mas pang molambo ang ilang dapit. Daghang syudad sa nasud nga wa’ makapangandam sa ilang estado ug naapsan pa sa paspas nga pagtubo sa industrilisasyon. Ang resulta--- daghan og problema gikan sa basura, kahuot sa mga da’n ug wa’y klarong plano sa mga lugar nga kabutangan sa mga nag-unang pasilidad.

Karon nga mobundak ang grasya sa mga bag-ong syudad daghan ang panghinaot nga mohimo sa mga tukmang lakang ang maong mga syudad. Una, mas maayo nga susihon unsay mga batakang panginahanglan aron nga adto mapunta ang dakong gahin sa ilang mas dako nga IRA karon. Ang nakanindot, adunay igong gahum ang bag-ong mga syudad aron nga makatukod sa mga bag-ong proyekto. Hatagan ‘sab unta og igong pagtagad ang mga tawo nga wa’y trabaho apan haum sa maong mga posisyon karon nga adunay mga bag-ong departamento nga buksan sa mga lugar ang mga bag-ong syudad. Sa maong mga opisina, daghang bakanteng trabaho ang mahimong kasudlan. 

Ang paghimo og master plan sa usa ka dapit nga karon gihatagan na og gahum isip syudad ang labing maayong paagi aron nga mas maandam ang usa ka dapit sa mga kalambuan sa mga mosunod nga katuigan.   Akong gikabalak-an nga malisang na unya ang maong mga LGU sa kalit nga pagburot sa ilang kuwarta nga madawat matag buwan karon nga usa na sila ka syudad. Mas maayong tan-awon daan kung unsa nga dalan ang palapdan, asa ang bag-ong government center, unsay mga proyekto alang sa edukasyon, panginabuhian, mga kabus o urban poor, proyekto alang sa mga mag-uuma, mga proyekto sa patubig ug uban pa. Adunay dakong kahigayonan ang mga bag-ong dakbayan nga magsugod sa usa ka bag-o, tunhay ug malungtaron nga kalambuan.

Apan kung mopatigbabaw ang politika ug grabeng korapsyon, dakong peligro ‘sab ang kahigayonan nga naangkon karon sa mga bag-ong syudad sa nasud. Mas maayong ibahig ang mga plano samtang wa’ pa ang kuwarta ug mao pay pagbukas sa mga bag-ong mga trabaho aron mahatagan og hustisya ang bag-ong kahigayonan nga gihatag nila human sa dugay-dugay nga lantugi sa korte. Ang bag-ong estado nga gihatag sa ilaha usa ka dakong katungod nga angayan nga gamiton sa mas maayo nga paagi aron nga mas bag-o, andam ug malambuong syudad ang mapaabot sa katawhan.

Email: [email protected] or [email protected]