Pagmenos sa mga pabuto

Di angayng maalarma ang Department of Health sa pagsulbong sa gidaghanon sa mga nabuthan dinhi sa Central Visayas sa pagsugat sa pasko karong tuiga kon itandi sa samang higayon sa niaging tuig. Walo ray na-ospital kay nabuthan sa niaging tuig ug 22 ang naigo sa mga pabuto sa semana sa Pasko karong tuiga.

Di na normal sa rehiyon nga naglakip sa Sugbo, Negros Oriental, Bohol ug Siquijor, nga sa labing uwahing ihap sa National Statistics Office duna nay kapin sa pito ka milyon ka molupyo. Gawas kon ang dakbayan nga imong gipuy-an ginganlan og Davao ug ang imong mayor ginganlan og Rodrigo Duterte.

***

Nalingaw kong naminaw sa bag-o namong mga silingan nga taga Davao nga sa labing unang higayon naabtan og Pasko ug Bag-ong Tuig dinhi sa ato. Nga lahi sa una nilang pinuy-anan gawasnon silang namalit og mga pabuto. Labihan nilang dinaganay pagdagkot sa ilang mga katabang sa roman candles. Labihan nilang uwawa pagkahibawo nga igo ra nga nisiga ug di diay mobuto.

Tungod sa kadugay nang Duterte nga nagduma sa Davao dinhi na sa Sugbo sila nakakita sa labing unang mga pabuto nga naglumba paibabaw pagdan-ag sa tibuok palibot. Gusto kong mo-am-am nila nga nimenos na pag-ayong mga pabuto sa Sugbo kon itandi sa nangaging katuigan.

***

Pasayloa nga tinamban rang sukaranan sa akong pangangkon. Sud sa daghang mga tuig ang kadalanan nga akong naagian gikan sa among bay paingon sa akong gitrabahoan nga sibyaanan napuno sa natabas-tabas nga mga papel nga salin sa mga pabuto.

Sa niaging pila ka tuig nagkagamay ang mga basura sa pabuto nga akong nalabyan. Sa kaadlawon liwas sa Pasko karong tuiga wa nay bisan unsang nagkatag nga mga papel nga akong naagian. Mahimo hinuon nga amo rang mga silingan maoy nihunong sa pagpabuto. Wa kong kahibawo nagpasad ba gihapong salin sa mga pabuto sa ubang kadalanan. Laing timaan nga nimenos ang mga pabuto karong tuiga: Wa na kong kamata sa paghagtok sa tungang gabii sa Pasko.

***

Di hinuon ni igong sukaranan nga lugakan sa DOH ang kampanya batok sa mga pabuto sa pagsugat sa 2014. Apan angayng pikpikon ang ilang abaga sa kalamposan sa kampanya pag-awhag sa katawhan sa pagtabang sa mga biktima sa bagyong Yolanda kay sa paghurot sa ilang kuwarta pagpangompra sa mga pabuto.

Labaw nang di ni sukaranan sa kapolisan ug kabomberohan sa pagtapol ug paghunong na pagtultol sa mga pabrika ug mga mamaligyaay sa ilegal nga pabuto nga maoy nakaigo sa kasagaran sa mga na-ospital. Hinaot nga ibanan na ang ilang pagarpar nga epektibo nilang napatuman ang tanang lagda sa paghimo sa tukmang gidak-on sa mga pabuto ug sa kaluwas sa mga baligyaanan.

***

Email: [email protected].