Don Sergio

Una sa tanan, sama sa America, gumikan sa kadugay na kaayo sa panahon, dili na sila mogamit og ‘former’ o ‘ex’ sa mga tawo nga dugay na usab nga mitaliwan ngadto sa laing kinabuhi. Modiritso sila’g ingon nga: Abraham Lincoln o George Washington. Wa nay former o ex-president.

Mao ni ang atong sundon dinhi. Modiritso lang ta’g ingon nga Sergio Osmeña Sr., o Manuel Quezon. Matud ni Minister Carlos P. Romulo, si Don Sergio maoy giisip nga ‘First Gentleman’ of the Philippines.

Naghupot sa katungdanan pagka-Speaker of the Philippine Assembly, ‘a post second only to the American Governor-General.’

Padayon ni Romulo: “When Quezon ran for the presidency of the Commonwealth, a post which Osmeña himself could have aspired, he insisted that Osmeña be his running mate. That this respect for

Osmeña’s drawing power was well-founded was demonstrated by Osmeña’s receiving many more popular votes than Quezon in the elections.” Mora’g familiar no?

Nasayud si Quezon nga modawat si Osmeña ‘in good grace’ nga siya mahimo nga ikaduha lang sa hierarchy sa pamunoan sa nasud. Mao kini ang nature ni Osmeña, matud ni Quezon. Ang iyang dedication, for the common good, over his personal interests.

“Osmeña, matud ni Romulo, “left is a legacy of political morality.” Kita karon, unsa man ang atong pamolitika, moral ba? “He was of that mold of men who can subsume the insistent urges of ego kaayo ang palakaw sa politika sa atong nasud karon. 

Sa na nag-ambak-ambak og partido, nga ordinaryo na kaayo kini karon, sagad natong madunggaio,n nga justification: ’My loyalty to my party ends where my loyalty to my country begins.’ times

Apan kang Don Sergio, “I have always held that loyalty to party is part to a larger loyalty to country. They are not contradictory but supplementary. Loyalty to party is but a continuation to loyalty to country.” Bitaw no, nganong mahuboan ka man sa imong loyalty to country kon magpabilin ka lang sa imong partido?

Padayon ni Osmeña, “This is my concept of loyalty to party. I shall never say that loyalty to party ends where loyalty to country begins.” Subay sa prinsipyo ni Aristotle, alang kang Osmeña, ang politika “is the whole of human life; It cannot be dissociated from one’s devotion to one’s nation.” Nagpabilin si Don Sergio sa Nacionalista Party.

Sa 1946 nga presidential elections, nganong wala man mangampanya si Osmeña nga incumbent man unta siya? Tubag ni Osmeña: “Those were abnormal times, those days after the liberation. There were tens of thousands of loose firearms in the hands of private citizens.

“The peace and order was uncertain.” Kon iyang gipasagdan ang maong sitwasyon, gibiyaan ang Malacañang, kay mangampanya, “there could have been bloodshed, political wranglers might have aggravated the prevailing situation,” matud ni Osmeña.

Wala siya mosugot nga mo-interfere ang eleksiyon sa iyang pagkapangulo sa nasud, even if it meant defeat in the polls. Talagsaon, di ba?

Si Alejandro Roces sa Sunday Times, nagkanayon “Our tragedy is that we no longer produce men like Don Sergio. Sa politika, iyang gisakripisyo ang iyang kaugalingon, for the sake of national unity.