Asa moreklamo kun papahawaon sa tag-iya sa yuta nga ilang gipuy-an?

Dear Atty. Divine,

Maayong adlaw diha kanimo. Aduna kami yuta nga gibantayan nga dunay tanom lubi,saging ug kakaw ug fishpond, sud na sa lima ka tuig. Ang kasabotan niini nga sweldoan kami og P4,000.00 matag bulan ug hatagan sab kami og 1/2 sack nga bugas ug P1,000.00 para panud-an. Kining P4,000.00 nga sweldo matag bulan plus bugas ug panud.an sweldo kini alang sa pagatiman sa iyang fishpond sulod niiining yutaa, ug pagpamahog sa isda ug pag hinlo sa fishpond. Ug kun mahurot ang bahog sa isda hatagan usab siya og suhol 200 pesos kada kuha niini kay layo man ang balay sa tag-iya.  Apan nagkadugay wala na kini matuman. Ug kun adunay laing trabaho sama sa paglampas, panuba sa saging ug pag harvest sa lubi hatagan lamang akong bana ug inadlaw nga 200 pesos. Duna siyay bag-ong napalit nga yuta ug ang ako gihapong bana nagatiman ug nagbantay niini.Tunga sa abot sa saging pero inadlaw ra kung mag harvest sa lubi. Samtang ang fishpond, 2- years kapin ra siya nag- operate ug naundang kini. Karun 2-years nami wala tagai og sweldo kay kuno wala na siya nag fish pond. Unsay among angay buhaton kung kami papahawaon na diri ?Unta tagaan ko nimo og pagtagad hatag tambag niining problemaha atty. Salamat ug more blessings sa imo.

* * *

Dear Wendy,

Kun pananglit papahawaon kamo sa tag-iya, mamahimo kamo nga magpatabang sa Department of Agrarian Reform or DAR. Kini aron maklaro kun ma-consider ba kamo nga saup tungod kay sa pagsugod gi-swelduhan man mo apan karon wa na man mo swelduhi ug kamo ang nag-atiman sa yuta. Bisan tuod kun wa moy gipirmahan nga kasabutan apan ang DAR adunay mga basihan kun kanus-a ang usa ka tawo makonsiderar nga sa-up. Basi sa balaod ang usa ka saup adunay security of tenure ug dili kini basta-basta nga mapapahawa. Busa kun gusto ninyo nga maklaro kon makonsiderar ba kamong saup, mamahimo kamo nga mangayo og katin-awan sa DAR. Thank you and God bless.

Atty. Divine

Alang sa inyong pangutana, palihug lang sa pag-email sa [email protected] ug akong tubagon ang inyong pangutana pinaagi sa akong column matag Miyerkules, Sabado ug Domingo.