Philippine Cockatoo (Abukay) nipakita’g balik

CEBU, Philippines — Human sa pito ka tuig nga wala pagpakita sa endangered species nga Philippine Cockatoo o Abukay, nasigpatan kini og balik sa kalasangan diha sa Loboc Watershed sa Bohol.

Ang Department of Environmental and Natural Resources sa Central Visayas (DENR)-7 nihangyo sa mga lokal nga molupyo nga dili kini hilabtan. Sumala sa post sa DENR-7 sa Facebook, ang Red-vented Cockatoo (Cacatua haematuropygia) o mas ilado sa tawag nga "Abukay," nakuhaan og litrato sa usa usa sa ilang sakop atol sa exploratory survey sa lugar.

Matud pa sa post, ang Abukay kataposan nga nadokumento niadtong 2017. Kini nga matang sa langgam gibutang na sa listahan sa International Union for Conservation of Nature (IUCN) nga ‘critically endangered.’

Ang Abukay usa ka puti nga langgam, nga adunay kuspaw nga dalag nga kolor ubos sa mga pako ug ikog. Ang labing talagsaong bahin mao ang pula nga patch nga makita ilawom sa mga ikog maong gitawag sab kini og "Red-vented Cockatoo."

Sumala sa usa ka research study nga gihimo ni Garry M. Oca ug Tomas D. Reyes Jr. nga adunay titulo nga “Predicting the habitat suitability of the Philippine Cockatoo (Cacatua haematuropygia S. Muller) using ecological niche factor analysis,” gibanabana nga 430 hangtud 750 nalang kini sa tibuok nasud.

Ang pagtuon, nga nag-cite sa Birdlife International, nag-ingon nga bisan sa Pilipinas makita ang Abukay kaniadto , ilabi na sa duol sa mga sapa o suba, baybayon, bakhawan ug pagatpatan.

Apan tungod sa pagsige og pamutol sa mga kahoy, pagdakop aron ibaligya sa mga pet shops nangahurot kini.

Base sa ilang pagtuon nakita nga 86.21% sa land area sa Pilipinas dili haom para sa maong mga langgam.

Apan nakita nga daghan niini nga langgam kaniadto sa Palawan, Bohol, Cebu, Negros Oriental, ug Siquijor.

Ang DENR-7 nangusog sa pagpatuman sa Republic Act 9147 o ang Wildlife Resources Conservation and Protection Act ug padayong nangampanya nga panalipdan tanang mananap ihalas ug ang kalasangan diin sila nabuhi.

 “It is illegal to kill or destroy species, except in specific instances such as religious rituals of indigenous groups, when the wildlife is afflicted with an incurable disease to prevent imminent danger to human life or after authorized research,” matud pa sa DENR-7.

Sa mga “critically endangered” nga mananap ,  unom ka tuig ug usa ka adlaw hangtod 12 ka tuig, uban sa multa nga magagikan sa P100,000 hangtod P1 milyon ang silot sa malapason.

Sa mga “endangered species,” ang silot pagkabilanggo og upat ka tuig ug usa ka adlaw hangtod unom ka tuig, ug/o multa nga gikan sa P50,000 hangtod P500,000.

Sa mga “vulnerable nga species” magdala kini’g mga penalty nga pagkabilanggo gikan sa duha ka tuig ug usa ka adlaw hangtod upat ka tuig, ug/o multa nga magagikan sa P30,000 hangtod P300,000.

Ang mga gamay nga penalties magamit sa mga kaso nga may kalabutan sa mga non-threatened nga wildlife species. (BANAT NEWS)