Angay g'yud nga ang katawhan moinsister nga ang mga opisyal sa kagamhanan estrikto nga mopatuman sa pagdili na sa pagpanabako sa mga publiko nga lugar aron sa paglikay nga makamugna kini og mga sakit ngadto sa makahanggap sa aso sa sigarilyo.
Gimando na ni Presidente Duterte nga pangdakpon unya prisohon ug pamultahon kadtong mga tawo nga masakpan nga mobaliwala ra sa iyang kamandoan. Gilantaw na daan nga kining kamandoan ni Duterte dili magmalampuson kon dili abagan sa mga opisyal.
Sama dinhi sa dakbayan sa Sugbo, dili kini mapatuman kon si Mayor Tomas Osmeña dili mohimo og lakang pinaagi sa pagmugna og task force, uban sa mga kawani sa Department of Health ug kapolisan aron manakop sa mga malapason.
Ang publiko nga lugar mao ang mga opisina sa kagamhanan, mga ospital, tunghaan, mga kan-anan ug ubang mga dapit nga mag-abot ang daghang tawo, apil ang mga publikong sakyanan. Kadtong mga tawo nga manigarilyo, moadto sila sa dapit nga layo sa publiko, apan dili diha sa public building.
Mas nindot pa gani nga inig suyop nila sa aso, tunlon na lang nila aron dili sila makahatag og sakit sa ubang tawo nga makahanggap sa ibulhot nilang aso. Duna g'yuy mga tawo nga wala'y batasan ug mopahanggap sa ilang aso ngadto sa uban.
Ang kamandoan nga giluwatan ni Presidente Duterte mopahamtang og silot nga pagkabilanggo sulod sa upat ka tuig ug multa nga P5,000. Kon masuta sa mga hinabako nga sinsero ang kagamhanan pagpatuman sa smoking ban, sigurado g'yud nga sila magmatngon.
Didto sa Davao City, mahadlok g'yud ang mga tawo nga molapas sa smoking ban kay tinud-on man g'yud sila sa pagdakop sa mga sinaligan ni Duterte. Apan dinhi sa dakbayan sa Sugbo, wala pa'y kasiguroan. Apan angay g'yud nga si Mayor Osmeña, nga dili manigarilyo, mopatuman g'yud niining maong balaod nga gimando sa presidente.
***
Makapahinuklog g'yud kaayo ang nahitabo didto sa Barangay Valladolid, Carcar City, kaniadtong Domingo sa buntag diin usa ka dismissed nga polis mipatay pag-unay sa iyang asawa ug duha niya ka gagmay'ng anak.
Ambot og unsa'y nasulod sa utok ni PO1 Joel Lopez nga gipangpusil man tawon niya ang iyang pamilya gamit ang M16 Armalite rifle, ug dayon nag-unay usab siya sa pagpakamatay gamit gihapon ang sama nga armas.
Nangligdas silang upat sulod sa ilang panimalay sa wala pa mosilang ang adlaw. Gituohan nga ang suliran kabahin sa pinansyal mao'y nakapaaburido sa utok ni Lopez ug gipangpatay ang iyang pamilya.
Pagkaluoy g'yud tawon sa duha ka bata. Inosente g'yud tawon sila kaayo nga wala g'yud magpaabot nga ingon niadto ang ilang dangatan sa kamot ra mismo sa ilang amahan nga gituohan nila nga moamoma kanila hangtud nga sila mohingkod.
Sigun sa mga report, ang asawa ni Joel nga si Jelyn, usa ka education graduate, apan wala pa makapasar pagka magtutudlo mao nga nagtrabaho lang una sa usa ka pawnshop. Apan gikataho nga gitaktak usab sa trabaho kaniadtong Sabado.
Tambag nako niadtong adunay mga problema nga mokalma lang g'yud ug pangitaan og paagi ang pagsulbad niini.