Tugpa o di motugpa?

Mga eksperto sa kahimtang sa panahon sa Pasipiko, apil nang PAGASA sa Pilipinas ug ubang kalibotanong meteorological agencies, nagsalig sa duha ka labing maayong tropical forecast models--ang Global Forecast System sa Estados Unidos ug ang European Center for Medium range Weather Forecasting.

Sa nangaging mga katalagman, apil na sa bagyong Yolanda sa niaging tuig, ang GFS ug ECMWF dako og natabang sa mga eksperto sa nagkalainlaing kanasuran sa pagsubay sa lihok ug pag-agpas sa gikusgon ug padulngan sa mga bagyo nga nihulga sa Pilipinas ug kasilinganang kanasuran. Apan sa kaso sa umaabot nga bagyong Ruby (Hagupit), ang duha ka models maoy nahimong tinubdan sa higanteng kalibog.

***

Ang GFS model nagpakita nga si Ruby di motugpa sa bisan asang bahin sa Pilipinas. Ni sa Japan. Igo lang mosubay sa kadagatan ug hinungaw lang sa kusog niyang hangin ug daghang uwan ang matilawan sa mga isla nga iyang malabyan.

Ang ECMWF model nipasidaan nga motugpa sa tungatungang Pilipinas si Ruby karong weekend. Kon motidlom ang bagyo, adto moigo sa amihanang Mindanao. Kon mosaka, adto mopadung sa Bicol Region. Apan ang labing dakong kahigayonan nga mosubay sa ruta ni Yolanda ug mokusukuso na sab sa wa pa hingpit makabangon nga mga biktima sa silangang Kabisay-an ug amihanang Sugbo.

***

Hingpit nga niggakos sa GFS model ang Joint Typhoon Warning Center sa US Navy. Nga nideklarar na ni Ruby nga super typhoon uban ang pag-unos nga susama kakusog ni Yolanda--361 ka kilometro matag takna. Apan niinsistir nga igo lang mosubay sa kadagatan si Ruby ug di gyod motugpa sa bisan asang bahin sa Mindanao, Kabisay-an, ni Luzon.

Nikalawat sa ECMWF ang PAGASA ug Japan Meteorological Agency. Nipasidaan ang PAGASA nga, sama ni Yolanda, sa Guiuan, Eastern Samar motugpa si Ruby. Ang JMA nangagpas og mas ubos nga agianan ug nipasidaan nga ang tibuok Sugbo maoy mameligro nga masentro sa gikahadlokan nga bagyo.

***

Ang tinubdan sa panagsungi sa GFS ug ECMWF ug sa kalibog sa mga eksperto mao ang wa pa matino nga sangpotanan sa panagbangga tali sa init ug paspas ug naghagiyos nga bagyo ug sa bantok ug makapakuray nga kabugnaw sa panganod sa cold front gikan sa Japan.

Nagtuong GFS ug JTWC nga mapusgay ni Ruby ang cold front ug mopaturatoy sa iyang ruta. Apan kumbinsidong ECMWF, PAGASA ug JMA nga motulipsay ang bagyo: Kon padung sa ubos, nga maoy labing gituohan nila, moigo sa Kabisay-an; ug kon mopa-ibabaw, nga alang nila lisod nang mahitabo, moadto sa habagatang mga isla sa Japan. Di mabasol ang mga Sugbuanon nga adto mopusta sa JTWC. Kay gawas nga labing sakto ni Yolanda nagsaad sab sa labing gamayng kadaot sa Kabisay-an.