Pangandam sa super typhoon

Human sa kakulba sa pagtay-og sa niaging tulo ka semana, basa ang Sugbo, Bohol ug ubang bahin sa nasud tibuok semana karong semanaha. Human sa bagyong Wilma, nga mas gikahadlokan sa gidaghanon sa iyang uwan kay sa gikusgon sa iyang hangin, mobanos ang tinuod gyod nga kahadlokan, ang super typhoon nga si Yolanda.

Labing duol ang bagyong Wilma sa Sugbo sa iyang pagkusukuso sa kasadpang bahin sa Dumaguete sa Martes sa buntag. Mosaka siya pagkusukuso sa Palawan sa di pa mogawas sa Pilipinas sa Huwebes sa buntag. Di pa gani tang kapanghipos sa kadaot nga mahimong ibilin ni Wilma, gitakdang motugpa na si Yolanda sa Kabisay-an karong Biyernes.

***

Pasiunang banabana nga maghagiyos si Yolanda sa gikusgong 250 ngadto sa 280 ka kilometro matag takna. Nga makapahinumdom sa hamtong nang mga Sugbuanon sa bangis nga bagyong Ruping niadtong 1990. Maong di ikahibung nga samtang nagdangadanga pa si Wilma, ang atensiyon ug tinuorayng pangandam sa mga molupyo sa Sugbo ug kasilinganang mga lalawigan alang na ni Yolanda.

Si Yolanda gitakdang mouna pagkusukuso sa islang Yap sa kasadpang Pacific Ocean. Molabay siya, sama ni Ruping, sa Palau. Sa di pa motugpa karong Biyernes sa Samar. Nga maoy orihinal nga puntirya ni Ruping. Sa wa pa mosimang ug hingpit nga niggusbat sa Sugbo.

***

Si Pagasa Visayas Director Oscar Tabada, nga dihang batan-on pang forecaster sa Pagasa Mactan, maoy nirisgo sa iyang trabaho, nisukwahi sa opisyal nga forecast sa ilang ulohang buhatan ug nipasidaan sa mga Sugbuanon nga Sugbo di ang Guiuan, Eastern Samar maoy tinuod nga masantako ni Ruping.

Nabalaka si Tabada sa kahigayonan nga masabak na sang Sugbo ni Yolanda karong semanaha. Apan may nakita siyang mga timaan nga di super typhoon ang moagi sa Sugbo. Hinaot nga sama sa iyang nakita ni Ruping mosimang sab si Yolanda. Kon di man, atubangan sa lapad nga kadaot sa linog sa Bohol ug Sugbo may abundang sukaranan kining pangaliya, hingpit nga mahilis.

***

Lahi hinuon ang nakita sa langyawng mga eksperto sa panahon nga mas unang nagsubay sa lihok ni Yolanda. Apil nang taga Joint Typhoon Warning Center sa US Navy ug Japan Meteorological Agency. Nipasidaan sila nga samtang magsubay si Yolanda sa kadagatan sa Pilipinas mas haom ang temperatura sa ibabaw ug sa kalaworan ug busa mas mosutoy ang super typhoon hangtod nga moabot og kapin sa 230 ka kilometro matag takna.

Mahimong mabalda na sang mga klase nga bag-o rang nibalik human sa linog sa Oktubre 15. Malugwayan pang pagkatanggong sa mga pasahero sa mga pantalan tungod sa pagkagapos sa mga barko. Apan may igo pa tang panahon sa pagpangandam: Pag-andam og flashlights, paglig-on sa mga atop ug paghawan sa mga kanal.

***

Email: [email protected]