EDITORYAL - Di mabasol sa ASEAN ang Phl

Way laing kapaingnan ang Pilipinas kondili ang pagpangita og kaalyado sa gawas sa Southeast Asia batok sa higanteng silingang China, kay ang mga kauban niini sa Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) pulos nagtinalawan.

Sa dihang miulbo ang Scarborough shoal standoff niadtong tuig 2013, walay niduol nga miyembro sa ASEAN para tabangan ang Pilipinas batok sa China.

Wala gani bisan nalang nagpagawas og hiniusang tingog batok sa naghinobrang pagpangangkon ug pagpangilog niini og teritoryo sa South China Sea atol sa mga nanglabay nga ASEAN meet.

Kini bisan ang uban kanila parehas og gisagubang nga hulga sama sa Vietnam, Malaysia, Brunei ug bisan ang Indonesia kansang mga teritoryo diha sa SCS giangkon na sab sa China nga ilaha.

Makatarunganon lang para sa Pilipinas nga mangita og kaabag ug kaalyado gawas sa tradisyonal niining dangpanan nga Amerika pinaagi sa Mutual Defense Treaty.

Ning bag-o lang, ang Japan ug ang Pilipinas nipirma og kasabutan alang sa gitawag nga Reciprocal Access Agreement.

Usa kini sa defense treaty nga may pagka-parehas sa MDT sa Pilipinas ug sa US. Pinaagi niini, magpadala ang Japan og tropa dinhi ug ang Pilipinas usab ngadto sa ilang nasud alang sa military exercises.

Sa nanglabay nga mga buwan, ang Australia nipahibawo nga nagtinguha sab og susamang kasabotan sa Pilipinas. Kaning mga sama niini nga kasabotan makatabang sa posisyon sa Pilipinas diha sa WPS isip maoy legal nga nanagiya sa maong teritoryo.

Dili mabasol ang Pilipinas kun nganong nidangop kini sa dili miyembro sa ASEAN  kay sukad pa niadto, wala gyud magkahiusa ang tanang miyembro sa ASEAN batok sa mga agresibong gipanghimo sa China diha sa SCS.

Silang tanan hadlok motingog batok sa China tungod kay ang ilang ekonomiya maapektahan sa maong nasud kun kini morebenta kanila.

Dili parehas sa gibuhat sa Pilipinas nga kutob sa mahimo supakon ug barugan gyud ang katungod bisan sa unsang pamaagi nga malinawon.

Responsibilidad sa tanang Pilipino nga panalipdan ang WPS kay mao kini ang hustong buhaton ug usa niini ang pagsuporta sa mga lider sa gobiyerno ug pagpugos kanila pagpapatigbabaw kanunay sa interes sa nasud.