Asin

Gitumbok nga ang asin, usa sa makaingon o hinungdan nga masakit ang tawo. And of course ang mga salt products sama sa paborito natong buwad, ilabina na kon gikan sa Isla sa Bantayan.

Giisip nga poor man’s meal, ang something parat gud mahimo man nga mao nay atong iparis sa kan-on, ug kini makabusog na kaayo kanato.

Busa, despite nga makapasaka kini sa pressure sa dugo, padayon ang atong pagkaon sa mga parat nga pagkaon. Gani, ang uban nga dili maka-afford pagpalit og buwad, ang asin gyuy isud-an sa kan-on.

Matud ni Ana Marie Pamintuan sa Philippine Star pa nga gumikan sa subrang kawad-on ang uban magmantiner na lang og asin. Niya pa: “There’s a term used by the impoverished in this country: nagdidildil ng asin. It means a person is so poor the only thing he can afford to eat with rice for a day’s meal is salt.”

Haskang paita. Apan wa man tay  laing kapaingnan despite nga naghulga kini  sa atong panglawas. Lami man gyud kaayo ang buwad ug ubang mga parat nga pagkaon.

Ang World Health Organization (WHO) nag-warning nga ang “high levels of salt or sodium chloride cause high blood pressure, heart disease ug stoke.

Akong usbon, ang asin ug ubang parat nga pagkaon, makapasaka sa pressure sa dugo maka-sakit sa kasingkasing, ug maka-stroke.

So, unsaon man nga molikay na kita pagkaon sa mga salty foods, sama sa mga noodles ug junk foods?  Solusyon sa taga-health department mao ang pagpahamtang og sa buhis niining maong mga salty foods, aron gamay na lang ang mopalit niini?

Apan, matud ni Pamintuan: “It’s doubtful though that a salt tax will reduce the consumption of salty foods. What might work is to encourage food manufacturers to re-formulate their products to reduce the salt content.”

So, despite niining maong pasidaan sa WHO mismo, kining pagkagahi sa ulo natong mga Pinoy, ang pagbuhis sa mga salty foods, dili makapugong sa mga Pinoy pagkaon sa maong mga parat nga pagkaon.

Dugang sugyot mao nga ang mga food manufacturer mangita’g paagi nga kaminosan ang salt content sa ilang mga produkto. Ug di kinahanglan, sa side sa gobyerno,  nga buhisan kining maong mga food  products.

So, tuloy ang ligaya. Lipay ang tanan. Padayon ni Pamintuan: “Salt, however, is one of the most difficult items to reduce from one’s diet. Salt intensifies flavors; salted caramel items have become widely popular. Potato chips have become even saltier (and pricier) with the addition of salted egg flavor.”

So, nagkalami ang mga pagkaon karon nga inasinan. Ang ato karong mga cooks o mga kusinara ug kusinero, kanunay nga nag-imbento og lamian nga pagkaon nga inasinan.

“Education, “ matud ni Pamintuan, “is the best tool for encouraging people to eat less salt.” Hinuon, lisud ni uban sa mga batan-on nga piskay pa ang kalawasan, nagtuo magpabilin silang batan-on nga dili taptan sa sakit.

“So, among the young, what might work is to warn them of the effects of unhealthy diets on their looks: salt, sugar and cholesterol can cause flab; oily stuff causes skin breakouts,” matud ni Pamintuan.

Sa man, buhisan gud nato ang asin?