Ang mga draft sa bag-ong federal charter

Kun nagsubay kamo sa atong lindog sa uwahing mga adlaw inyong mamatikdan nga ni-concentrate kita paghisgot sa mga kalainan sa draft charter nga mugna sa Consultative Committee (CONCOM) ug sa Resolution (RHB-15) sa mga Senador ug mga Kongresista.

Samtang ang duha managsama apan adunay mga kalainan nga alang nako, kinahanglan masayran sa katawhan.

Kay angay hinumdoman nga ang mopanday sa paghimog kausaban sa 1987 Constitution ug pag-introduce sa federal system mao man ang mga sakop sa Kongreso. Nga kon ato silang pasagdan, ug dili lang kita magpakabana, adunay mga kahigayonan nga mapadaplin ang intereses sa katawhan ug maoy mopasuwabi ang ilang mga vested interests.

Ato nang nabalikbalik paghisgot dinhi ang tulo ka major differences sa ConCom draft ug sa resolution sa Kongreso.

Karon, atong padayunon pagtuki dinhi ang ubang mga kalainan nga matud pa, ang differences are miles apart.

Anaa sa ConCom draft ang pagpalig-on ug pag-institutionalize sa mga partido sa politika, dili sama karon nga bisag kinsa na lang ang motukod og partido nga mahimong ambak-ambakan sa mga politiko at their convenience. Wala kini sa draft sa mga magbabalaud.

Ingon man, gisugyot sa ConCom nga i-reform ang party-list system aron makatubag kini sa mga panginahanglan sa marginal sector, ug pag-relax sa pipila ka provision sa People’s Initiative aron makasalmot ug ma-empowered ang katawhan sa pag-exercise sa legislative power niini. Wala usab kini sa draft sa mga magbabalaud.

Samtang gipalapdan sa ConCom ang Bill of Rights nga maglakip na sa socioeconomic ug environmental rights, sama sa universal and comprehensive right to food, decent housing, complete quality education, ug livelihood and employment opportunities.

Gisukip usab sa Bill of Rights ang environmental ug ecological rights sa katawhan, aron masanta ang kadaut sa ecosystem nga moresulta sa mga katalagman

Sa judiciary gisugyot nga magtukod og specialized high courts nga mohusay sa pipila ka kaso nga karon anaa sa mga kamot sa Korte Suprema.

Gisugyot nga mugnaon ang Federal Constitutional Court nga mo-handle sa mga isyu sa Constitution ug sa Bill of Rights. Ang maong korte mao nay mo-handle sa Impeachments batok sa mga impeachable officials sa kagamhanan, puli sa Senado isip impeachment court, apan, magpabilin ang gahum sa Kongreso ang pag-imbestigar ug pag-prosecute sa mga impeachment complaints.

Ang ubang mga kalainan sa mga provision sa draft federal system sa ConCom ug sa draft sa mga magbabalaud, atong padayunon pagtuki sa mosunod nga mga lindog.