Federal Philippines

Sa ato na nga gibalikbalik paghisgot dinhi, ang Federal system makapauswag sa paglambo sa atong nasud, ilabi na sa mga rehiyon ug lalawigan. Among other advantages mao kining dugang gahum unya sa local governments over the purse.

Sa ato pa, ato na unyang maangkon ang mas dakong pahat sa panudlanan, o panalapi sa nasud. Dili sama karon nga mumho na la’y ipisik nganhi kanato sa nasudnong kagamhanan. Unya, sa mga dagkong proyekto, mabawo pa kita’g pakiluoy aron kahatagan og pabor. Generally, mao kini karon ang sitwasyon sa atong nasud, mao ra kita’g mga extension citizens sa Imperial Manila.

More local power over funding, mao kini ang nigawas nga sugyot og tinguha sa forum nga gipasiugdahan sa Ramon Aboitiz Development Studies Center. .

So, gawas sa Consultative Committee nga giugmad ni Presidente Digong Duterte, adunay laing mga hut-ong sa nagpakabana nga mga sector nga nagtuon usab sa mechanics ug perspective sa Federalism, ug usa niini mao ang Ramon Aboitiz Foundation. Inc.

Ilang sugyot, sama usab sa ubang sugyot nga mao ang pagsagop sa federal-presidential system. Sama kini sa America. Sa ato pa, magpili gihapon kita’g presidente ug bise presidente.

Sama usab sa America, managsama ang partido sa presidente ug bise. Giingon dinhi, in tandem ang ilang paglansar, meaning, managsama ang voto nga ilang maangkon. Sama usab sa America, mobalik kita sa four-year term, ug usa ka reelection alang sa presidente ug bise. Unya, sama usab sa ubang mga sugyot dinhi, did-an na, o dili na itugot ang mga political dynasties ug turncoatism, o kining pagbalitok ngadto sa laing partido, o pagbalimbing. Lagmit dili mosugot ang atong mga sakop sa Kongreso niini, kay majority nila mga political butterflies man.

Sumala sa atong naandan, walay bili ang mga partido. Giduladulaan  lang kini sa atong mga politiko. Dili sama sa America, nga aduna gyu’y baruganan, adunay prinsipyo, adunay advocacy ang ilang partido didto nga maulaw silang mag-ambak-ambak og partido. Maoy hinungdan nga wala kita makadungog nga ang taga-Democrats mibalitok ngadto sa Republicans, and vice versa.

“Federalism would accelerate economic development in the regions and solve the country’s poverty problem,” matud ni Atty. Vicente Revil, consultant sa DILG Center for Federalism and Constitutional Reforms.

Tinuod, kon kita na dinhi sa mga region ang mo-chart sa kaugalingon natong destiny, masulbad gayud nato ang atong kawad-on, nga wala masulbad sa karon nga unitary presidential system.

We can manage our own affairs. Sila ra’y kamao?