Ang Lessor kon nagpaabang adunay mga obligasyon ug usa na niini mao ang pag-repair sa balay o building nga iyang gipaabangan. Samtang ang Lessee kon nag-abang aduna say obligasyon sa pagbayad sa rental ug sa pagtuman sa mga kondisyon sa ilang giabangan. Apan unsay imong buhaton kun ang Lessor napakyas sa pagpa-repair sa imong giabangan nga pinuy-anan o building? Ma-obligar ka ba sa pagbayad sa rental kun ang lessor wa sab motuman sa iyang obligasyon? Kana nga pangutana ang atong tubagon karon sa atong column.
Dear Atty. Divine,
Aduna koy giabangan nga balay ug mag 3 years na kami nga nag-abang niini dinhi sa syudad sa Sugbo. Aduna mi kontrata sud sa upat ka tuig apan karong bag-o namalhin na gyud mi kay wa man gyud ayuha sa nagpaabang ang atop nga magsige lang og tulo ilabi na karon nga panahon sa ting-uwan. Makadaghan na mi mihangyo sa tag-iya nga ipaayo ang atop sa ilang balay ug gani amo na lang gi-delay ang pagbayad sa rental apan wa man gyud nila trabaho-a hinungdan nga boluntaryo mi nga namalhin ug wa namo bayri ang tulo ka buwan nga abang. Karon nga namalhin na mi mi-insister ang tag-iya nga kinahanglan gyud namong bayran ang tulo ka buwan nga rental plus interest daw as penalty. Attorney duna man mi gibayad kaniadto nga one month advance ug one month deposit apan matud sa tag-iya nga dili na daw to namo makuha tungod sa among pagpre-terminate sa kontrata. Mibahad ang tag-iya sa pagkiha kanamo kun di mi mobayad sa tulo ka buwan, maobligar ba kami sa pagbayad
attorney nga aduna man mi one month advance og one month deposit? Makakiha ba sila namo? Hinaut nga imo ming matambagan sa among problema.
— Spence
Dear Spence,
Isip lessee kon nag-abang sa balay obligado gyud mo nga mobayad sa rental nga mi due na or kadtong tulo ka buwan nga wa ninyo kabayri. Apan kadtong one month advance ug one month deposit nga inyong gibayad kaniadto mamahimo kadto maoy inyong gamiton sa pagbayad niini. Dili mamahimo nga iforfiet sa tag-iya sa balay ang inyong deposit ug advance rental tungod lang sa inyong pag-pre-terminate sa contract gawas lang kun mao kini nalatid sa inyong kontrata. Basi sa Section 7 of Republic Act No. 9653, otherwise known as the Rent Control Act of 2009 provides that, “x x x In the event however, that the lessee fails to settle rent, electric, telephone, water or such other utility bills or destroys any house components and accessories, the deposits and interests therein shall be forfeited in favor of the latter in the amount commensurate to the pecuniary damage done by the former.†Buot ipasabot nga ang one month deposit ug one month advance rental mamahimo nang gamiton sa tag-iya kun ang nag-abang atul sa pagbiya wa mobayad sa tubig, kuryente, telepono ug uban pa. Apan kun inyong gibayran ang tanan ninyong utility bills sa inyong pagbiya then ang maong deposito ug advance rental mamahimong maoy kuhaan sa inyong utang nga abangan. Apan kun pananglitan kuwang ang maong pundo sa tulo ka buwan nga abangan then obligado mo nga mobayad sa kuwang niini lakip na sa interest kun nalatid kini sa inyong kontrata. Kun mapakyas kamo sa pagbayad mamahimo kamong mapasakaan og kaso.
Ang wa pag-repair sa tag-iya sa balay nga inyong gipuy-an dili ninyo magamit nga depensa sa dili na lang pagbayad sa tulo ka buwan nga rental. Hinuon ubos sa atong balaod ang lessor kon nagpaabang obligado gyud nga mopa-repair sa iyang gipaabangan nga panimalay aron kini magpabiling luwas puy-an. Kun mapakyas ang lessor sa pag-repair niini, mamahimo ang nag-abang nga modelatar sa iyang rental basi sa Article 1658 of the New Civil Code of the Philippines, nga nagkanayon: “The lessee may suspend the payment of the rent in case the lessor fails to make the necessary repairs or to maintain the lessee in the peaceful and adequate enjoyment of the property leased.†Apan wa sab kini magpasabot nga dili na lang mobayad ang nag-abang sa rental nga mi due na, obligado gyud gihapon siyang mobayad niini.Hinaut nga akong natubag ang imong mga pangutana. Daghang Salamat and God Bless. — Atty. Divine
Alang sa inyong pangutana, ipadala lang ang inyong suwat sa Legal Corner sa Banat News sa V. Gullas Street, Cebu City or email sa flores_divina@yahoo.com. ug akong tubagon ang inyong pangutana pinaagi sa akong column matag adlaw’ng Miyerkules ug Domingo.