Mahala uy!

Naagni ko paghimo og imbistigasyon kabahin sa pagasto sa dakbayan sa Sugbo og minilyon ka pesos nga salapi alang sa feeding program ngadto sa kabataan nga nagtungha sa lainlaing government day care centers.

Ang nakaagni nako mao ang report nga ang dakbayan sa Sugbo pinaagi sa Cebu City Nutrition Council (CCNC) mogasto og P9.3 milyones aron pakan-on ang mga 8,000 ka bata nga nagtungha sa 154 ka lainlaing day care centers. Dili ko supak niining feeding program kay gitumong man kini aron mabatukan ang pag-usbaw sa gidaghanon sa mga malnourish kon bata nga niwang ug kuwang sa gibug-aton.

Apan kinahanglan nga ang kwarta sa kagamhanan nga gamiton alang niining maong dalaygon nga proyekto dili mausik-usikan.

Daw miiknat man gud ang akong kilay kay nakita nako nga ang dakbayan sa Sugbo buot mopalit og extra large nga itlog sa tag P8 ang matag usa. Sa ako gud nga nahibaw-an, wala may itlog nga moabot og P8 mao nga naikag ko sa paghimo og pakisusi. Ang karneng baboy sab, ang pulos unod mapalit ra man nimo sa kantidad nga tag P180 ngadto sa P200 ang kilo, dili kay P240.

Gisusi nako sa mga ilado nga poultry farms dinhi sa Metro Cebu, sama diha sa Mandaue, Consolacion ug Minglanilla. Akong nahibaw-an nga tag P4.80 ngadto sa P5.50 ra man ang usa ka extra large nga itlog.

Nahibaw-an usab nako nga pwerteng nihita sa mga XL nga itlog, kining motimbang og 64 gramos. Kun duna man gani, maglisud tingali pag-supply ang supplier og 367,500 ka itlog sa kantidad nga P2,940,000.

Dili kaha magbayad lang unya ang dakbayan sa Sugbo og mahal apan ang ideliver nga itlog, gagmay ug barato ra? Kuyaw kun ang motinunga sa ganansya ang supplier?

Nahibaw-an usab nako pinaagi sa pakisusi nako didto sa merkado sa Carbon nga ang kantidad sa ubang palitonon, sama sa mga gulay, taas ra gayud kaayo. Sa akong pag-imbistigar, giduol nako si Ronald “Raddy” Diola nga maoy action officer sa Cebu City Nutrition Council.

Matud ni sir Raddy nga natural gayud kuno nga mahal-mahal ang kantidad kun mamalit ang gobyerno kay dugay mobayad, unya patungan pa g’yud kuno ang kantidad og expanded value added tax ug ubang buhis.

Buyno, makaingon ta nga husto ‘sab, apan daku na usab kaayo ang gipatong nga kantidad uy.

Ang sunod nga sutaon nato, kun ang maong mga supply moabut na sa mga tunghaan, kapahimuslan gayud kaha kini sa mga tinun-an? Kuyaw og dunay mga bilyako nga bitbiton ra ni sa pagpauli.

* * *

Apan kinsa man ang labing gamay og tanyag aron makigkontrata sa dakbayan niining maong proyekto?

Dunay upat ka kompaniya ang misalmot sa bidding ug ang lowest bidder mao ang Aikalami Food Corporation. Bisan og P9.3 milyones ang bid price sa City Hall, mitanyag ra kini og P8 milyones.

Ang sunod nga pangutana mao kini. Kwalipikado ba kaha ang Aikalami sa pagsulod og kontrata ngadto sa kagamhanan sa mao nga kantidad? Mora’g sa akong dukomento nga nahuptan gikan sa Securities and Exchange Commission, mora’g nagduda ko nga dili kini kwalipikado.

Ang akong nasabtan nga kutob ra sa usa ka milyon ka pesos ang kantidad nga masudlan nila nga kontrata. Aw hinoon, ang Technical Working Group sa Bids and Awards Committee magtagbo karong Martes aron hisgutan kining maong punto.