Mas dakong kilkil

Sa usa ka lalawigan sa Kabisay-an, P10 ra ang bayad sa 30 ka segundo nga commercial sa mga estasyon sa radyo. Sa ato pa, bisan mapuno pa sa commercial ang tibuok sibya, P1,200 ra ang labing dako nga kitaon sa mga sibyaanan matag takna.

Nga imposibleng mahitabo kay di man mahimong pulos na lang commercials ang isibya, nga di sal-otan og bisan gamay na lang nga sulti o balita. Kun ang mga sibyaanan sakop sa Kapisanan ng mga Brodkaster ng Pilipinas (KBP), 18 ka gutlo ra matag takna ang labing daghang commercials nga masibya. Gawas pa, way advertiser nga mopalit og spots sa sibyaanan nga pulos commercials ray isibya.

* * *

Pagpasabot nimo unsa kaubos ang rates sa mga sibyaanan nga nahisgutan sa ibabaw, tuguti nga akong itandi sa rates sa mga sibyaanan sa Sugbo, ang labing malambuong merkado sa media sa Kabisay-an, diin P500 ang among paningil sa 30 ka segundo nga commercial. Kini hinuong mga numeroha kapin sa duha ka dekada na ang pangedaron.

Karon, P1,500 nay bayad sa 30 ka segundo nga commercial sa mga estasyon sa radyo sa Sugbo. Wa na kong kahibawo pila na ang paningil sa mga estasyon sa radyo sa silingang lalawigan. May mga sibyaanan pa hinuon dinhi nga mosawom pa aron lang makakuha og dugang advertisers. Apan way makalabaw sa kaubos sa paningil sa lalawigan nga di lang nato nganlan.

* * *

Nagpakisusi ko sa kahimtang sa panalapi sa mga sibyaanan sa silingang lalawigan dihang nakatambong og press conference sa usa ka luhong tindahan, diin ang tanang reporters nga nanambong pulos na bag-o og sapatos sa pagpanggawas.

Giingnan ko nila nga tungod sa kagamay sa kita sa sibyaanan, ubos kaayo ang ilang suholan. Di paigo nga makabuhi sa ilang pamilya. Maong gawas sa pagka magsisibya kinahanglan silang magpa-apil sa payroll sa City Hall, Kapitolyo ug dagkong munisipyo isip mga tigpamaba.

* * *

Tawga silang kurakot. Apan ang pait nga kahimtang di monopoliya sa nahisgutang lalawigan. Mao sab ni nahitabo sa ubang gagmay nga mga merkado sa media. Sayon ra ang pagtunglo nila. Dungan sa pag-insistir nga ang kakabos di permiso sa pangurakot, nga ang katimawa di sukaranan sa pagbaligya sa kaligdong.

 Apan makapatandog ang tubag sa mga magsisibya sa gagmay’ng lalawigan, nga napadayag atol sa nasudnong tigom sa mga haligi sa industriya sa media karong bag-o: “Nanguwarta mi para mabuhi ang among mga pamilya. Nanaginot mi og ginagmay’ng raket aron makapa-eskuyla sa among mga anak. Apan nganong wa may nakabadlong sa mga sakop sa media sa dagkong dakbayan nga mao say gihimo? Mas dagko pa gani ang pangilkil. Di aron pag-angkon sa batakan nila nga mga panginahanglan apan aron lang pagtagbaw sa ilang mga kapritso.” 

* * *

Email: [email protected].