Ang budget ug buhis

Kaniadtong Martes gisumeter sa Malakanyang sa kongreso ang budget alang sa tuig 2012 nga operasyon sa gobyerno ni Pangulong Noynoy Aquino. Ang gisugyot nga gahin nagkantidad og 1.816 trilyon ka pesos o napulo ka porciento ang gidak-on niini kun ikomparar sa gahin niining tuiga.

Kun tugotan sa kongreso nga mapagawas sa panudlanan sa gobyerno ang maong gidak-on sa kantidad okey lang tungod kay seguro ko nga aduna gyoy mapunta o mapahimuslan niini sa katawhan. Ang ako lang pangutana kun aduna ba kaha niining maong kantidad ang panudlanan sa atong gobyerno.

Sayud kita nga lahi ang budgeting sa gobyerno. Kini ra bang atong gobyerno mogahin og dakong kantidad sa kwarta para sa iyang operasyon pero ang kuwarta naa pa sa kahanginan dakpunon pa o pangitaonon pa sa mga tax collecting agencies. Ang pagdakop sa maong gidak-on sa kantidad magdepende sa kugi sa mga tax collectors. Ang nakaparat kay murag hangtod karon wa gihapon makakat-on ang mga tax collectors unsaon pagpangolekta ang buhis.

Kay dili kamao mangolekta og buhis kitang mga mamumuo ang gisilutan. Tan-awa og unsay nahitabo. Si Pangulong Noynoy Aquino sa iyang State of the Nation Address o SONA mipahibalo nga sa 1.7 milyones ka mga self-employed ug professional taxpayers ang Bureau of Internal Revenue mikolekta lamang kanila og 9.8 bilyones ka pesos nga kun ibutang nimo sa average buhis lamang kining makolekta niadtong mikita og 5,783 ka pesos matag bulan.

Kun imong sumadahon mas gamay og nabayad nga buhis ang mga self-employed ug mga professionals kay sa mga nangempleyo. Ang mga nangempleyo di makaeskapo sa gobyerno kun mangolekta na kini og buhis pero ang mga professionals nga dagko og kita sama sa mga abogado, doktor, enhenyero ug uban pa sayon ra kaayo nila ang paglingkawas sa ilang obligasyon nga buhis.

Gawas sa mga professionals ug mga self-employed miburot usab ang mga smugglers tungod kay samtang dagko sila og kita sa ilang gipalusot nga mga produkto wa upod sila’y bayad-bayad og buhis ngadto sa gobyerno.

Kun ugaling dili man makakolekta ang gobyerno sa 1.816 ka trilyon ka pesos nga gidak-on sa kantidad nga gigahin alang sa iyang operasyon sa tuig 2012 dili unta tang mga ordinaryong magbubuhis patungan pa og dugang buluhisan. Ang mga smugglers ug mga professionals ingon man mga self-employed na lang unta ang ilang kolektahan og buhis.