Mga establisamento sulod sa tunghaan

Gibati na ba kaha og kahingawa ang pamunoan ni Pres. Benigno Simeon Aquino III nga ikomparar ang politikanhong sitwasyon sa Amerika nganhi sa Pilipinas.

Sa mga wala masayod, naglisod og barug ang partido Democrats, ang partido ni US President Barack Obama, sa midterm election didto sa Estados Unidos. Nailog sa mga Republicans ang Kongreso, ug migamay ilang mayoriya sa Senado, samtang 10 ka estado ang nailog sa mga Democrats.

Ang maong kalambuan sa eleksiyon sa Amerika nakapabuka sa mga mata ni Obama. Sa iyang ulahing pamahayag, si Obama miangkon nga napakyas siya pagkombinser sa mga Amerikano kalabot sa iyang mga economic programs.

Tinuod kini, sumala sa mga tigpaniid sa dagan sa politika ug ekonomiya didto sa Estados Unidos, kadaghanan sa mga Amerikano dili kombinsido sa mga programa ni Obama.

Dinhi sa Pilipinas, ang oposisyon dugay nang nagsugod og panglista sa mga palpak sa administrasyong Aquino. Usa sa mga anaa sa listahan ang kahinay sa pagtubo sa ekonomiya aron maoy gamiton sa pagkomparar sa Pilipinas ubos sa pamunoan ni Noynoy ug sa Amerika ubos sa pamunoan ni Obama.

Simbako og adunay gamay’ng pagtibugsok, magpista ang mga hinawayong oposisyonista aron ipahigmata sa mga Pilipino nga sayop ang ilang desisyon pagbutang ni Noynoy sa Malacañang.

Busa mangandam na lang daan ang administrasyon sa mga kritisismo nga magtuki sa kahimtang sa Amerika ug pagkomparar niini sa kahimtang dinhi sa nasud.

* * *

PINAMUNGAJAN. Mahimo ba diay nga patukoran og mga tindahan ang sulod sa usa ka publiko nga tunghaan?

Sa akong nahibaw-an, dili mahimo nga tukoran og komersiyal nga establisamento ang sulod sa tunghaan tungod kay ang sulod sa campus gitagana alang lamang sa katuyoan sa eskuwelahan.

Apan ngano man nga adunay mga tindahan nga gipangtukod sa Pinamungajan National High School?

Wala unta kini mahibaw-i sa publiko hangtod nasunog kagahapon sa alas dos sa kaadlawon ang maong mga tindahan sulod sa tunghaan sa Pinamungajan.

Maayo tingaleng patubagon ang prinsipal sa maong tunghaan nga si Florencio Repollo ug ang schools division superintendent nga si Armin Monisit nganong gitugotan nila kining pagpatukod og mga tindahan sulod sa Pinamungajan National High School.

Kuyaw man gud kining mga establisamento tungod kay magmentinar kini og mga refrigerator ug uban pa nga mga electric appliances nga makaabag sa ilang pagpaninda. Pananglit og ma-short, kuyaw sa sunog, sama sa nahitabo sa Pinamungajan.

Dili unta angay tugotan kining pagpatukod og mga tindahan sulod sa tunghaan, apan unsa ka-tinuod kining balita nga gitugotan sa mga opisyal sa edukasyon sa Pinamungajan ang mga establisamento nga makapaninda sulod sa tunghaan bugti sa tag-P10 nga bayad matag adlaw kada establisamento?

Maayo man nga lakang kining “small enterprise” sa tunghaan.

Apan maayo lamang kining klaseha sa panguwarta kun adunay hustong accounting sa tag-P10 nga bayad matag establisamento.

Asa man napunta ang tag-P10 matag establisamento?

Kinsa man ang nangolekta?

Aduna ba kini resibo?

Kinsa man ang paninglan sa mga taga Pinamungajan sa accounting sa maong kuwarta sukad gipatuman ang pagpaningil og tag-P10 matag adlaw matag establisamento?

Kun ang tunghaan adunay lima ka establisamento, aduna nay P50 matag adlaw nga makolekta. Sa 30 ka adlaw sa usa ka bulan, aduna nay P1,500 matag bulan nga koleksiyon. Sa usa ka tuig, makakolekta ang tunghaan og P18,000.

Atong usbon sa pagpaningil, asa man napunta ang maong mga salapi gikan sa tag-P10 kada establisamento kada adlaw?

* * *

Mura’g dili lang ang Pinamungajan National High School ang nagtugot nga adunay mga establisamento sulod sa tunghaan.

Sa San Nicolas Elementary School, nakakita ko og tindahan og mga pagkaon.

Apan maayo lang unta og dili kini sama sa Pinamungajan nga makahatag og risgo sa sunog nga makadamay hinuon sa uban nga mga lawak saringan tungod sa linya sa kuryente nga mahimong tinubdan sa sunog.

Maayo usab unta kun kanang mga tindahan dumalahon sa Parents-Teachers Association (PTA) aron adunay hustong accounting sa kita, ug dili mapunta sa pribado lamang bulsa.

Sama sa nahitabo sa Don Carlos A. Gothong National High School nga aktibo kaayo ang PTA sa pagdumala sa ingon nga mga enterprising, ug sa pagpakig-alayon sa mga opisyal ug mga magtutudlo sa tunghaan.

Kadtong mga tunghaan nga ang mga pagpaabang og luna ug pagtugot sa mga establisamento gipanguwarta lamang sa pipila ka indibidwal, maayong sugdan na ninyo sa pag-undang nianang maong mga buhat aron dili mahisama sa nahitabo sa Pinamungajan.