Sa milabay nga upat ka dekada, aduna lamay duha ka higayon nga maingon natong tinuod gyung napili ang presidente pinaagi sa eleksyon diin ang kabubut-on sa tawo maoy mipatigbabaw, diin mismong ang mga kandidato miila sa resulta sa eleksyon: kini ang eleksyon sa 1969 diin si Presidente Marcos maoy midaog, ug sa 2001 nga si Presidente Ramos maoy nahimong presidente.
Ang uban kanila, sama ni Presidente Cory Aquino ug Presidente Gloria Macapagal Arroyo, miasumir sa pwesto pinaagi sa atong giingong lubos gyud nga People Power. Samtang ang uban, pinaagi sa eleksyon nga sagol people power, eleksyong sagol mob power, ug eleksyong giakusahang pinaagi sa mga kwestyonableng modus operandi.
Sa ato pa, sa pipila ka bilyong pisong nagugol, mga kinabuhing gibuhis ug kadaot nga nahimo sa ekonomiya tungod niining eleksyon, kaduha lang nato kini tinuod nga napahimuslan sulod sa kwarenta ka tuig.
Ug kining atong giingong People Power, wala na kaha kini mopadulong sa mob power? Nagrepresentar kaha ang tingog niining mga samokan sa tingog sa kinatibuk-an? Ug sa tinuod lang, madunggan man gyud nato sa interview sa radyo ug telebisyon, pila ra man gud niining mga samokan ang nakasabot sa ilang pagsamok-samok? Niadtong People Power 3, di ba diha may miingon nga miapil lang sila tungod kay dunay libreng kaon ug sweldo?
Ha! Unya, atong gipasigarbo kining maong mga kalihokan, kay kuno demokrasya? Ang tinuod nga demokrasya dili suholan ug politiko, dili apilan sa mga warfreak. Pwerte natong makasaway sa Thailand, apan kun manamin ta, wala man tay kalainan tingali.
Wala pa gani mag eleksyon karong bulana, lain lain nang reaksyon ang mitumaw. Adunay naglaum nga sa katapusan, mahimo na gyud nga moderno ang atong piniliay. Aduna say nagtagna nga dili kini mosalir. Apan bisan kun na-moderno na kunohay ang atong piniliay, ang panghunahuna sa mga botante wala lang gihapon mausab.
Nag-leading gihapon sa mga survey kadtong mga kandidatong nakapukaw sa pagka-emosyonal sa mga Pilipino, kaysa ilang pag-gamit sa logic ug saktong pagtimbang-timbang. Kadtong mikampanya pinaagi sa pagbatbat sa ilang performance nangiwit sa survey.
Sa pagka-senador, nag-una lang gihapon ang mga kandidatong artista bisan kun wala silay ikapasigarbo sa ilang termino isip magbabalaod, bisan kun maingon natong, nag-usik-usik lang sila kay igo rang gisweldohan sa atong buhis pero way gamit, ug kun motingog man gani sa Senado, kana igo lamang aron pagpalambo sa ilang personal nga pamolitika o interes.
Kun ato gyung tan-awon ang mga propaganda sa mga kandidato, angay gyud unta tang masagmuyo kay daw sama man sila sa mga buaya nga nagpagoryo-goryo ug nagpaka-aron ingon aron dili nato mamatikdan ang ilang kahangol nga naghulat lang nga kun kita malipat, ila dayon kitang hambaton.
Gipatuyok-tuyok kita sa mga kandidato pinaagi sa pagmanipular sa atong emosyon ug desisyon. Migamit sila’g drama, survey nga kwestiyonable kay didto lamang himoa sa mga lugar diin mopabor sa ilang manok, ug kwarta.
Niining eleksyona, dili gihapon ang desisyon sa nagpakabanang katawhan ang mopatigbabaw. Ug busa akong malantawan, nga sa pagpupos sa termino niining umaabot nga Presidente, sama sa mga nangaging presidente, ilhon gihapon unya siyang kontrabida sa mga tawo kinsa sugnoran na usab niadtong mga buayang nagpanikad nga mopuli kaniya. Kay ang ato rang sukdanan sa pagbotar mao ra man nga kusog moaghat sa pagdumot sa bisan kinsang anaa sa pwesto, ug dili man ang pagsusi kun unsay kaayohan nga mahatag sa kandidato ngadto sa katawhan.
Sulod sa miaging upat ka dekada, padayong miunlod ang atong pwesto isip Numero Unong nasod sa Southeast Asia. Karon, anaa na kita sa pinaka-ubos. Kapila na ba kita nag-ilis-ilis og presidente, nga pirmi lang humot sa ato pa siyang gibutang sa pwesto, apan inig kanaug pirmi lang sab natong panghimaraoton.
Sa akong pangagpas, kitang mga botante ang adunay diperensya, kita ang angay nga mag-usab.
Alang sa inyong mga panahom, palihug email sa hinuktoki@gmail.com. Daghang salamat.