Mas hayahay kaha ang kinabuhi sa piniriso sa Europa?

Si Paco Larrañaga nga nakonbikto isip usa nga mikidnap ni Marijoy Chiong mibyahe na paingon sa Espanya aron adto na niya silbihan ang iyang sentensya sa maong krimen. Dako ang pagka-dismaya sa inahan ni Chiong, apan wa na kini mahimo tungod kay mao man kini ang nakasaad sa panagsabot tali sa Pilipinas ug sa Espanya, nga magbinayloay sa piniriso sa maong mga nasud. Gipasaligan hinoon siya ni Secretary of Justice Agnes Devanadera nga dili kini buhian didto kun dili pa mapatuman ang sentensya, ug nga tahoron ang desisyon sa korte dinhi sa Pilipinas nga maoy nag-konbikto niini.

Niadtong pipila ka bulan ang milabay, nakakuha kog gamay nga kasayuran mahitungod sa mga prisohan sa Europa, sa akong pag-eskuyla sa Pransya sa kurso mahitungod gyud sa mga priso. Usa sa akong mga propesora mao ang Hepe kaniadto sa Inspector of Prisons sa United Kingdom nga si Mrs. Anne Owers. Matod pa niya, pait sab ang sitwasyon sa mga piniriso didto sa United Kingdom tungod kay kasagaran gud sa ilang mga prisohan mga karaang mga building nga hinimo sab sa karaang bato ug gagmay kaayog mga bentana. Busa sa timpo sa winter, tungod kay wala may heating ang maong mga building, magkurog gyud sa katugnaw ang mga piniriso ug dili makagawas-gawas sa selda. Samtang kun ting-init usab, hilabihan sab gyud kainit sa sulod sa maong mga building.

Tinuod nga dili sama kahuot ang mga selda sa Europa kun itandi sa atoa. Kasagaran gud, duha hangtod sa upat ra man ang sulod sa selda. Aduna pa gyuy kaugalingong pansayan sulod mismo sa selda. Apan mao sab kana ang dimalas usahay, kay kun hugawan ang imong katipon, pait sab kaayo nga magpahuway sa kama unya naa sa duol ang hugaw nga pansayan.

Didto sa Europa, dili tanan nga prisohan gidumala sa goberno. Aduna didtoy mga prisohan nga gipadagan sa pribadong kompaniya ug gibayran lamang sa goberno. Syempre, kining mga prisohana gusto gyud nga dako-dakog ganansya, ug usahay inot-inoton gyud ang pagkaon ug pasilidad sa prisohan. Kasagaran didto, ang mga prisohan manghimo og mga livelihood program, sama sa mga headphones sa pasahero sa ayroplano.

Dihang ako siyang gipakita sa video sa mga piniriso sa CPDRC, dako kaayo ang pagdayeg sa akong kauban sa klase nga si Luisa Ravagnani. Si Luisa usa ka Italyana nga nagtrabaho sa Inspectorate sa prisohan sa Italya. Didto man gud sa Europa, nasubay man sila sa European Prisons Act of 2006, usa ka kasabutan sa mga nasud sa Europa aron pagdumala sa ilang mga prisohan, ug ang pagsunod sa maong lagda importante alang sa usa ka nasud nga membro sa Council of Europe. Apan samtang ang mga dato nga nasud sama sa Britanya makasarang sa mga rekisitos, daghan usab nga mga pobre nga nasud sama sa Kosovo ug Bosnia diin grabe ka miserable ang sitwasyon.

Ubay-ubay ang mga priniso sa Espanya, labi na sa Madrid ug Barcelona, nga gibantog isip numero unong lugar sa kalibutan nga labing daghan og mangunguot. Apan dili sama sa mga Pilipino nga makamaong maglingaw ug makiglambigit sa isig ka piniriso, ang mga priniso sa Europa dili kaayo sosyal, ug matud pa niya, sukwahi dinhi sa prisohan nato nga adunay mga grupo grupo, didto laay gyud kaayo ang prisohan, ubay-ubay sab ang insidente sa mga binilanggong naghikog.

Matod pa ni Luisa, ang nakaayo kuno dinhi sa atoa, dili ang pasilidad, kondili ang klase sa tawo nga anaa sa prisohan. Ug kining mga dancing inmates nato, lisud kaayo ning mahitabo sa ilaha tungod sa kalahi sa klase sa ilang mga piniriso didto.

* * *

Alang sa inyong mga panahom, palihug email sa [email protected]. Daghang salamat.