Nadugmok nga Espiritu

Sa Iningles pa, broken spirit. Dili, wala nako gipasabot ang espiritu sa nangamatay, kinsa atong pahinungdan ug handumon ugma ug sunod adlaw atol sa kalag-kalag. Ang akong gipasabot mao kadtong usa ka gamay’ng bata nga akong nasugatan sa dalan pipila ka tuig na ang milabay. Lab-as pa sa akong panumduman ang maong larawan. Nahinumdum ko kun giunsa pagkumot ang akong dughan sa maong talan-awon. Anak siya sa among silingan ug mao kadto ang unang higayon nga ako siyang nakit-an sa maong pwesto duol sa akong kanhing gipuy-an. Namaligya siya og trapo sa mga sakyanan nga nangagi samtang mihunong kini diha sa eskina. Saya pa ang iyang panagway dihang misiga ang pula nga suga sa trapiko aron paghunong sa mga sakyanan. Tagsa tagsa niya kining giduol aron baligyaan sa iyang mga trapo. Nakiglumbaanay pa siya sa uban nga mga namaligyaay usab. Apan sa matag sakyanan nga mobalibad kaniya, inanay usab nga napapas ang kamaya sa iyang nawong, ug hinay hinay nga mibalik nalang kini sa sidewalk ug nagpuk-ong sa ilalom sa poste sa suga, nagsugod na pagpula ang mga mata samtang nagtan-aw sa iyang kauban nga nag-ihap sa sensiyo nga halin niini, samtang siya wala pa gyud intawon kahalini bisan pa sa iyang pagpa-init ug pagpasingot, larawan sa kapildihan sa iyang paningkamot.

Sugarol ang iyang inahan. Kaniadto, makit-an nako kini nga magmadyong. Usahay, mag-compute kini sa masiao. Nagpuyo sila uban sa iyang apohan nga mao usab kaniadtoy manglaba sa akong sinina niadtong estudyante pa ko. Magsige intawog badlong ang apohan sa iyang anak kun dapatan na niini ang iyang apo.

Niining bag-o lang, ako na sab nakit-an ang maong bata. Midako-dako na siya. Apan wala na siya mamaligyag trapo, ug wala na siya sa eskina duol sa kanhi nakong gipuy-an. Ako siyang nakit-an samtang migawas sa Palasyo de Hustisya sa Kapitolyo kauban sa iyang apohan. Nagbista diay sila sa usa sa mga korte sa kasong pagpangawat. Matud pa sa iyang apohan, miuban kuno ang inahan sa bata sa usa ka minyo. Primero, gidala niini ang bata. Apan tungod kay pirmi mabun-og ang bata sa iyang ama-ama, gikuha kini sa apohan. Apan mga upat gyud ka tuig ang pag-undang niini sa pagtungha. Ug sa pagbalik niini sa Sugbu, dili na gyud kini moeskuyla pa bisan og unsaon pagkombinsir sa apohan. Aduna gani unta to silay tubig-tubigan nga paryente nga mopaeskuyla sa bata, apan wala na gyud kini gana. Miapil-apil na kini sa yabag-yabag nga mga lakaw. Hangtod nga nadakpan.

Ang mga mata sa usa ka tawo ang magbutyag sa iyang kalag. Window of the soul, sa iningles pa. Ug ang nakita nako sa mata sa maong bata dili mao ang kapungot o panghimaraot kundili kapildihan sa kinabuhi.

Tinuod nga matag linalang makasugat gyud og mga pagsulay sa kinabuhi. Apan kun ang maong mga pagsulay sayo kaayo nga moabot sa kinabuhi sa tawo, usahay wala siya’y katakos nga motumpag sa maong mga pagsulay. Usahay, kini modugmok sa iyang espirito, nga bisan pa unya kun aduna nay mga maayong kahigayonan nga ihatag kaniya, dili na siya sarang nga moatubang niini. Sama niadtong bata nga nawad-an na sa kadasig bisan unta miabot na ang kahigayonan alang kaniya.

Tingali, sa wala lamang nato hunahunaa, ang pagpasakit sa pagbati sa usa ka bata, bisan kun ipasangil nato nga kini mao ang pagdisiplina kaniya, kini mao ang pagdugmok sa iyang espirito, ug ang paghimo na hinoon kaniya nga bangis.

* * *

Alang sa inyong mga panahom, palihug email sa [email protected]. Daghang salamat.