Mag-usa ka buwan na human malunod ang M/V Princess of the Stars. Di’ na maihap ang mga tawo nga nidagsa sa Action Center ug mga kabanay nga nagbogolbol batok sa kompanyang Sulpicio Lines. Ug di’ na sab masukod ang grabeng pag-antos sa mga tawo nga naglihok aron nga mamahimong hapsay ug mas dali alang sa mga pamilya ang pagdawat sa pait nga kamatuoran. Samtang nagkadugay, wa’y undang ang pagdagsa sa mga problema ug reklamo labi na karong gitakda na ang pagpalutaw pagbalik sa barko ug ang gipanlantaw nga pagdagsa dinhi sa Sugbu sa kapin lima pa ka gatos ka patay’ng lawas nga gituhoang anaa pa su’d sa barko.
Kung ang grupo sa ‘Disaster Victims Identification’ kon DVI ang pangutan-on, kinahanglan na nilang mopahuway bisan lang usa ka adlaw aron makalahutay sa mas dako pang trabahuon sa pag-abot sa gatosan ka mga patay’ng lawas. Kung tan-awon ug obserbahan ang matang sa trabaho nga gihimo sa mga taga NBI, taga Interpol ug ubang sector sa katilingban nga naglihok aron maiban-ibanan o di’ ba kaha masolbad ang krisis sa pagkalunod sa barko, kinahanglan na gyud nga mopahuway ning mga tawhana.
Sa unang adlaw palang sa pagkuso-kuso sa bagyong Frank, wa’ nay undang ang akong news coverage kauban ang akong team. Among nabisita ang isla sa Sibuyan sa Romblon kung diin nalunod ang barko, gisusi ang pait nga kahimtang sa mga taga Kalibo nga grabeng naapektuhan sa baha, gitan-aw ug gikuha ang istorya sa mga taga Ilo-ilo nga wa’ pasayloa sa kabangis sa bagyo ug ang kadaot nga gibilin sa katalagman sa ilado ug sentro sa turismo nga isla sa Boracay. Ug sa among pagpa-uli dinhi sa Sugbo, sayod ko layo pa sa katapusan ang among coverage tungod kay mas daghan pang mga panghitabo dinhi labi pa sa paghatud na sa mga patay’ng lawas.
Matag adlaw, nagkada-iyang hagit ang akong giatubang sa pagkuha sa balita. Ug sama sa mga nangagi nga trahedya nga akong na-cover sa mga miaging katuigan, Guinsaugon, Bohol, Albay ug uban pa, kining tanan nagkinahanglan og pahuway human ang sunod-sunod nga adlaw sa pag-atubang sa balita ug pakighimamat sa mga tawo nga grabeng naapektuhan sa trahedya. Wa’ nako kalimti ang pagbakasyon.
Leyte. Di’ na bag-o kanako ang panga’ng tungod kay ang sakop sa maong lalawigan kaniadto ang isla sa Biliran hangtud nga nabuwag ug nahimong usa ka probinsya ang among dapit, dise says ka tuig na ang nakalabay. Sa akong tinguha nga makapahuway, akong gibisita ang tago nga bahin sa maong lalawigan. Unang giduaw nako ang lungsod sa Hilongos nga maoy nahimong tig-suplay og bugas humay sa dakong bahin sa lalawigan sa Leyte. Ang lungsod sab ang nahimong sentro sa patigayon tungod sa biyahe sa barko gikan sa Sugbo kaduha sa matag adlaw. May mga biyahe sab paingon sa Bohol hinungdan nga buhi ang negosyo sa maong dapit.
Wa’ makompleto ang akong hamubo nga bakasyon hangtud nga akong nabisita ang isla sa Canigao sa lungsod sa Matalom. Di’ na bag-o kanako ang maong isla tungod kay sa matag higayon nga moadto ko sa Guinsaugon ug ubang bahin sa Habagatang bahin sa Leyte sakay sa Sky Patrol, kanunay mi nga moagi sa maong isla. Ug sa kawanangan palang, ingon ug di’ kalikayan ang imbetasyon sa puti nga ba’s ug tin-aw nga tubig nga nagpalibot sa gamay nga isla. Nakadugang sab sa kanindot sa dapit ang parola nga maoy nagpasabot sa mga mananagat ug mga mariner nga may isla sa maong dapit labi na panahon sa kagabhion. Apan wa’ nako damha nga atol sa mga adlaw nga lami na kaayong ibakasyon, dad-on ko sa akong mga kabanay ug suod nga higala sa maong isla. Ang Canigao ang bag-ong paraiso nga angayan nga bisitahon tungod kay imo pang masinati ug matagamtaman ang tinud-anay nga bakasyon. Inay magda’ og bawon nga pagkaon, pwedeng kan-on nalang ug mainom tungod kay ang mga mananagat mao nay modunggo sa isla da’ ang ilang preskong kuhang isda ug mga kinhason. Sa ka-presko sa mga pagkaon sa dagat, pwede kayo ang sugba ug kilaw. Ang kinhason nga tam-is pa kaayo tungod sa ka-presko, pwede rang ituslob sa suka dayon kaon.
Matud sa mga opisyal nga nagbantay sa isla, wa’y plano ang lokal nga kagamhanan nga pasudlan og mga dagkong magpapatigayon ang isla sa Canigao tungod kay buot nilang magpabilin ang kanindot ug kaanyag sa dapit. Usa ka maayong konsepto nga angayan nga sundon aron di’ makalimtan ang mga lokal nga residente sa kalambuan. Kung imong tan-awon unsa ang nahitabo sa isla sa Mactan nga halos di’ naka makaligo nga libre tungod kay gi-okupa na sa mga resorts ang isla. Apan sa paraisong isla sa Canigao, ang mga residente ang nanginabuhi ug nikita og dako tungod sa lakang nga gihimo sa lokal nga kagamhanan.