Kun kita ang Goberno

Nahipatik sa mga pamantalaan ang komentaryo sa Mayor sa Syudad sa Sugbo dihang gi-kanselar ang ASEAN Summit dinhi sa ato. "It is a sign of a weak government". Timailhan kini nga huyang ang goberno.

Ang goberno dili usa lamang ka tawo. Dili pa lang dugay, nakakita ako ug usa ka salida sa telebisyon mahitungod sa usa ka ordinaryong babaye didto sa Amerika nga nakaamgo nga siya usab ang "We, the people" nga gipasabot sa ilang konstitusyon. Dili lamang ang mga politiko mao ang goberno kun dili apil usab kita. Ug kun ang nagpanghitabo mao nga ang mga politiko mo-astar nga morag silay tag-iya sa goberno, tungod kay kita adunay mga pagkulang ug walay pagpakabana.

Kun kita ang goberno, nganong ato mang paka-uwawan ang atong kaugalingong nasud? Ang paghimo sa ASEAN Summit dinhi sa ato mao unta ang usa ka higayon nga mapakita nato nga kita makatupong na sa uban natong silingan dinhi sa Asya. Ang atong mga concerns mahatagan untag solusyon ug katin-awan. Apan inay atong hangpon ang maong kalihokan alang sa atong kaayohan, nangandam hinuon ang uban tang kaigsoonan og mga pamaagi aron kita maulawan sa mga mata sa kalibutan. Ang Al Jazeera, AP ug AFP nga mga ahensya mibalita sa tibuok kalibutan sa hinungdan sa atong kapakyas sa pagpadayon sa ASEAN. Ang atong ubang mga kaigsoonan didto sa laing nasud naulaw sa maong panghitabo, ug ang uban mihilak tungod sa kadismaya kanato ra usab. Tinuod, timailhan kini sa usa ka huyang nga goberno, goberno nga gilangkoban natong tanan.

Kun kita ang goberno, nganong ato mang gipili kining mga kongresista nga nagyaga-yaga sa atong konstitusyon alang sa ilang mga personal nga katuyoan? Kusog kaayo kitang modawat ug kwarta inig eleksyon, unya kun molingkod na ang atong kandidatong gibotaran nga way laing trabaho kun dili pagbawi sa ilang gasto sa eleksyon ug pagtigom na sad ug kwarta para sa sunod, kusog usab kaayo kitang moreklamo.

Kun kita ang goberno, unsa man ang atong gipangbuhat alang sa atong nasud? Aduna ba kitay gikatampo? Wala ba kita naghatag ug dugang problema? Kay kun wala kitay gibuhat, unsa may atong katungod nga moyawyaw nga morag korek batok sa atong mga opisyales nga pareha ra man ta? Kun kita maoy naghimo o nagdugang sa problema, unsa may atong katungod nga mo-demanda nga ang maong problema masulbad?

Atong basolon ang goberno sa mga kriminalidad, apan kun ang atong mga anak maoy makasala, wala ba kita mosuborno sa awtoridad aron makalingkawas ang atong anak? Ato bang giayo pagbantay ang atong anak aron mamahimo siyang responsableng lungsoranon? Kay kun mao kini atong gibuhat, angay lang nga basolon nato ang atong kaugalingon ning maong depekto sa goberno.

Atong basolon ang goberno sa atong kalikupan o environment, apan wala ba kita maghugaw hugaw sa atong nataran? Wala ba nato abusohi ang atong kadagatan, wala ba kita mamutol sa mga kahoy ug kun namutol man gani, aduna ba kitay gitanom? Kon wala, dan ang basolon nato mao kita.

Atong basolon ang goberno sa atong kapobre. Nganong daghan man kitag anak pakan-onon? Kinsa man diay nanganak niana? Nganong wala man kitay trabaho? Kun hatagan kita og trabaho, motrabaho ba kita sa tinarong?

Kun anaa kitay gamay nga luna, gitikad ba nato kini? Nasagmuyo ako sa usa nga miuli ako sa among lungsod, adunay taga -amoa nga lagsik, baskog ug walay trabaho, mitawag sa akong inahan kay mopalit ug kalamunggay ug tanglad nga tinanom nako ug sa akong inahan nga 78 anyos na ug retiradong maestra. Sa akong hunahuna, kun ako nga adunay trabaho ug ang akong inahan nga tigulang na, makahimo pa pagpananom, unsa may rason nga siya dili?

Kun kita dili mao ang goberno, nganong moreklamo man kita kon adunay mga kasaypanan ang mga opisyales? Nganong mangita man kita gi-unsa pagasto ang atong buhis, o nganong wala ayoha ang atong karsada, nganong walay libro sa pampublikong eskuyahan, nganong walay doktor ang pampubikong tambalanan, nganong walay kuryente ang kabukiran o patubig ang kabarangayan?

Kun ang goberno dili lamang usa ka tawo, kun kitang tanan mao ang goberno, dan kitang tanan ang huyang.

* * *

Alang sa inyong mga panahom ug reaksyon, palihug e-mail sa [email protected] o text sa 0915-5536986. Daghang salamat.