Ang boto sa kalikupanAng boto sa kalikupan

Gumikan sa influencia sa simbahang katoliko, si President Gloria Macapagal-Arroyo, kaniadtong miaging Biyernes mitando sa pagtuon pag-usab sa controversial nga Mining Act of 1995, ang balaod nga nag-abli sa mga langyaw nga mga magpapatigayon sa pagpanag-iya sa mga local nga proyekto sa pagmina.

Human sa duha ka oras nga seradong panagtagbo sa mga Obispo didto sa Traders Hotel sa Manila, ang presidente mihatag og kasiguroan ngadto sa mga Obispo nga gikan sa mga dapit sa nasud nga aktibo kaayo ang pagmina nga iyang paningkamotan ang pagtrabaho sa dugang pagtuon ug posible nga pag-usab sa balaod sa pagmina.

Sa nasayran, ang mga Obispo mibabag sa Akta Republika Numero 7492 kon Mining Act of 1995 gumikan sa pagguba niini sa kinabuhi, ug nanawagan sa kagamhanan sa pagkanselar sa tanang gihatag nga pagtugot sa pagmina.

Kuyog sa presidente sa pagpakigtagbo niini ngadto sa mga Obispo mao sila si DENR Secretary Angelo Reyes, Speaker Jose De Venecia, NEDA Chief Romulo Neri ug Presidential Chief of Staff Michael Defensor. Kining maong mga opisyal pulos mipasalig nga hatagan og pagtagad ang reklamo nga gipaabot sa mga Obispo.

Magpasalamat kita sa mga Obispo nga nagpakabana ug naningkamot nga mausab ang Mining Act. Ato usab nga pagakpakan si Presidente Gloria Macapagal-Arroyo ug ang iyang mga alipores tungod sa kaabtik niining mihatag sa ilang mga pasalig ngadto sa mga Obispo. Pero sa mga Obispo, Presidente Arroyo ug sa mga alipores niini, dili lamang ang pagmina maoy suliran dinhi sa nasud.

Sa atong mga Obispo, Presidente Gloria Macapagal-Arroyo ug sa mga alipores niini nga nagpakaaron ingnon, mao ni ang angayan ninyong masayran:

1. Kaniadtong 1903 ang nasud aduna kini sobra sa 21 ka milyon ka ektarya nga kalasangan pero karon gibanabana nga anaa na lamang kini sa 5.4 ka milyon ka ektarya.

2. 5.2 milyones ka ektarya sa atong kayutaan ang nangdahili ug nangalumpag na. Wa pay labot niini ang nahitabo sa Barangay Guinsaugon, Saint Bernard, Southern Leyte.

3. 10 porsiento na lamang sa mga isda sa atong kadagatan ang nahabilin gumikan sa mga illegal nga panagat.

4. 80 porsiento na sa mga coral reefs kon itloganan sa mga isda ang grabe na kaayong pagkagusbat.

5. Sa 421 ka mga suba dinhi sa nasud 50 na niini ang nangamatay ug ubay-ubay na usab sa mga lawa ang namiligro.

6. Sa 500,000 ka ektarya nga bakhawan kaniadtong 1920's, sa pagkakaron anaa na lamang kini sa gidaghanon nga 120,000 ka ektarya. Sa bakhawan anaa magpuyo ang mga adunay kinabuhi ilawom sa dagat, sama sa mga isda.

7. Ubos na ang kalidad sa hangin nga atong gihanggab sa mga dagkong siyudad, sigun sa gisita sa World Health Organization.

8. Ang grabeng ka hugaw sa hangin sa upat ka mga metropolitan sa nasud mikostar na og 21 bilyones ka pesos matag tuig, matud pa sa World Bank.

9. 6 porsiento lamang sa mga basura sa kalungsoran ang gi-recycle ug 73 porsiento lamang ang gikolekta samtang ang uban gipasagdan. Sa kinatibuk-an, ang ka-epektibo sa pagkolekta sa basura sa tibuok nasud anaa sa 40 porsiento lamang. Resulta, hugaw nga hangin ang atong nahingos ug nahanggab.

Hinaut nga kining tanan nga atong giyagyag makapahigmata sa mga Obispo, sa presidente ug sa iyang mga alipores nga nagpakaaron-ingnon nga wa masayod sa kahimtang sa atong kinaiyahan ug kalikupan ug makahatag unta kanila og kasayuran nga dili lamang ang pagmina maoy atong suliran.

Ang mga pagbaha, pagdahili sa yuta, kamatayon sa mga isda ug mga katalagman nga atong nahiaguman mugna sa kinaiyahan ug kalikupan maoy mga buhing kamatuoran nga dili lamang ang pagmina maoy atong suliran.

Ang mga pagbaha sa Ormoc, pagdahili sa yuta sa probinsiya sa Quezon ug Guinsaugon, Saint Bernard, Southern Leyte maoy mga pagpamukaw ug mga pagpahinumdom kanatong mga hingatulgon ug hingalimtanon sa atong mga obligasyon pagpanalipod sa atong kinaiyahan ug kalikupan.

Sa mga Obispo ayaw lamang ninyo ilimita ang inyong pagka mabinantayon sa kahimtang sa mga minahan. Iapil usab ninyo ang ubang suliran sa atong kinaiyahan ug kalikupan.

Sa mga kadaut nga nahitabo sa atong kalikupan ug kinaiyahan, si kinsa man ang atong mabasol ug paninglan sa ilang nahimong kasal-anan?

Ang Center for Environmental Concerns miingon nga ang mga dagkong kompanya maoy naghugaw ug nagguba sa atong kalikupan ug kinaiyahan gumikan sa pagpahimulos niini pagmaayo sa atong mga natural resources. Dugang pa sa maong grupo, ang pait nga kahimtang sa atong kinaiyahan ug kalikupan atong mabasol ngadto sa hukom ug gihimo sa mga kapitalista ug mga adunahan. Matud pa nila, ang mga dato ug mga kapitalista maoy mikawat sa resources sa nasud pinaagi sa pagtago sa gitawag nga "strategia sa paglambo."

Ang pagkadaut sa kinaiyahan ug kalikupan dili lamang nato kini mapasangil ngadto sa mga adunahan ug mga kapitalista tungod kay sa tinuod lang nakatampo usab kita sa pagkagusbat niini.

Ang mga pagbuto sa bomba sa kinaiyahan ug kalikupan nga mipatay na og daghang kinabuhi ato pa kining mapaabot sa umaabot nga mga adlaw ug katuigan kana kon magpadayon pa gihapon kita sa pagyama-yama ug pagbugal-bugal niini. Sama sa inahan ang kinaiyahan, nga kon dili na makaagwanta sa anak nga nagpabuyag, andam kini nga mosilot ug mobunal aron makamatngon sa mga nahimong kasaypanan.