Ang Bato, Ermita karon

Kuyaw, hugaw, ug samok.

Mao kini ang kasagarang impresyon sa kadaghanan kon maghisgot na gani sa lugar nga ginganlag Ermita.

Sa pagsulod nako sa maong dapit, nisugat kanako ang baho gikan sa merkado sa isda ug karne sa Unit 2 Module 1 ug mga tinan-awan gikan sa mga lalaking nag-inom gawas sa usa ka tindahan nga nakapakulba kanako. Sikit-sikit usab ang mga kabalayan sa maong dapit. Didto nako nabatyagan nga usa diay ako ka dayo sa maong dapit. Maayo na lang gani kay nakahinumdom pa ako sa pinuy-anan nila ni Rogelio ug Maric.

"Dili man gud ko kabasol nila kay sa una man gud ang Ermita labayanan man gud sa mga gipang salvage nga mga kriminal, unya ang mga snatchers ari sad modagan, ug pirme i-raid sa mga polis tungod sa mga ginadiling drugas," matud pa ni Rogelio Mejias, usa ka tinun-an sa Cebu Institute of Technology (CIT) ug lumolupyo sa Sityo Bato, Ermita.

"Pero sa tinuoray lang, wala may angay kahadlokan sa maong dapit. Nangil-ad lang gud ang reputation sa Ermita kay mao may kasagaran makita sa TV, mabasahan sa newspaper, ug madunggan sa radyo."

Apan bisan pa man sa pagtamay sa ilang dapit, mapasigarbuhon gihapon si Rogelio ug wala siya nagbasol sa 25 ka tuig na nilang pagpuyo sa Bato. Dugang pa ni Rogelio, adunay mga propesyonal nga nagpuyo sa Ermita sama sa doktor, engineer, abogado, polis, nars. Apan kini sila nataligam-an na lang tungod sa mga esnatser, drug lords nga mas nahimong inila sa ilang dapit.

"Mao na ang uban nga taga diri, kung mangaplay og trabaho dili na lang mo-address og Ermita kay mauwaw man ug mahadlok nga dili dawaton sa trabaho," matud pa ni Maric Ando, silingan ug suod nga higala ni Rogelio.

Adunay 1,500 ka pamilya ang nagpuyo sa Ermita apan kasagaran kanila dinhi dili lumad nga taga siyudad sa Sugbo. Adunay nagpuyo dinhi tungod kay nagnegosyo man sa merkado sa Carbon. Sama pananglit sa mga ginikanan ni Rogelio lumad nga taga-Bohol samtang ang suod niyang higalang si Maric taga probinsiya usab.

Daghan ang nagtinda sa maong dapit. Adunay sari-sari store, karenderyahan, barbekyuhan, fishball ug tempura, ug mga ginadiling drugas.

Giagda ako ni Maric sa ilang panimalay. Gamay man pero hapsay ang sala ug adunay appliances sama sa telebisyon, VCD/CD player, electric fan ug computer.

"Daghan man sang dato diri apan dili lang magpatukod og mga dagkong balay. Kana lang gung adunay kapuy-an. Dili man gud sila manghinambog," matud pa ni Maric.

Wala mahisakop ang pinuy-anan nila ni Maric sa mga nagsumpay-sumpay nga kabalayan nga gitukod ibabaw sa dagat diin apil na niini ang ila ni Rogelio. Ang mga nagsumpay-sumpay nga kabalayan gama sa mga kahoy ug plywood nga apartment style diin uban sa mga niini walay pultahan ug bintana. Dili sama sa ilang Maric nga sementado ug adunay pultahan nga gibutangan ug screen.

"Kuyaw lang kay ang ubang mga snatcher nga gustong motago aron dili dakpon sa polis, mokalit lang og sulod sa balay labi na kadtong walay pultahan pareha sa among silingan sa una," matud pa ni Rogelio.

"Ang amo ra mang gikuyawan diri kay inig ka bagyo ug kon adunay sunog," matud pa ni Rogelio.

Dugang pa ni Rogelio, niadtong ika-14 sa Oktobre tuig 1996, usa ka dakong sunog ang nahitabo sa ilang dapit diin naapil ang ilang panimalay. Kon mag-bagyo, mamakwit sila og mopasilong sa ilang kapilya tungod kay mosaka man ang tubig sa dagat.

May igong gidak-on ang maong kapilya ug gama kini sa semento diin sa sulod makita ang imahen ni Señor San Vicente Ferrer. Matud pa usab sa taga-didto, ang kapilya nga ilang kapasilongan panahon sa bagyo, gipatukod gikan sa mga tawong nagbaligya ug ginadiling drugas sa ilang dapit.

Nawagtang ang kakulba sa akong dughan tungod kay nahimuot ako sa akong mga nahibaloan bahin sa Ermita. Kaswal akong nigawas sa maong dapit nga daw taga didto usab ako.