Bisyo pagpasakit sa kaugalingon  

Mora tang nagtan-aw og sine sa ikatulo nang higayon, nahibawo nang maalaot ang bida, pero nagpaabot gihapon og happy ending: Una ta nga nakakita sa salida 50 ka tuig ang nilabay; ikaduha natong tan-aw, unom ka tuig ang nilabay; ug kining ikatulo natong subay mao pay pagsugod pero pamilyar ang mga eksena.

Labing klaro nga pangutana, nga labihang lisora nga tubagon: Nganong nisugot man ta nga mo-review sa pelikula? Wa ba motagam sa una? Wa ba mapaso sa ikaduha? Nganong kinahanglan pa man g’yud ta nga paantuson sa ikatulong higayon?

***

Unang salida nagsugod sa 1972. Gipasidan-an ta nga ang pagdeklarar sa martial law moresulta sa diktadura. Pero nagpaabot ta og 14 ka tuig sa duguong pinatyanay ug way pupanaganang kinawatay una nihukom paghunong sa salida.

Nasubli ang salida sa 2016. Gipatuo ta nga pagpatay sa mga durugista, mga kurakot, ug mga oligarko ang kausaban nga gikinahanglan. Natapos ang salida nga dakong buhi ang mga durugista, mga kurakot, ug mga oligarko. Bugtong nagtinga, ambot makalahutay pa ba og laing unom ka tuig, mao ang damgo sa mas hayag nga ugma.

***

Mga anak sa orihinal nga mga kontrabida ang nanghawod sa pagsugod sa ikatulong salida. Sinukod ug gisininaan ang ilang sinultihan sa mensahe sa paghiusa ug paghigugma sa nasud. Pero, lapas sa ilang kataphaw ug pagpakaaroningnon, masihag nga way labot ang kaayuhan sa nasud sa ilang mga plano.

Abunda ang mga timaan sa trahedya: Pulos way panginabuhi gawas sa pamolitika; nagpatuyang og mga saad nga way mga detalye; ug nipalabi sa bakak kay sa tinuod nga kasayuran.

***

Di matinuod nga ?20 na lang ang bugas humay. Di mapahiyos, hinunoa moburot pa, ang lokal ug langyawng utang. Di maibanan, hinunoa mosamot pa, ang kakabos. Di mabadlong, hinunoa mosiaw pa, ang pangurakot. Di mahunong, hinunoa mas bangis pa, ang pagpangyatak sa mga balaod ug tawhanong katungod.

Pamilyar ang salida. Pero nagpaabot gihapon ta og lahi nga resulta. Ambot unsay sukaranan sa way kamatayon nga paglaom: Nga kon mag-ungaw na sa kaalaotan ang nasud ug katawhan, kamao tang moalsa aron pagpalayas sa mga way puangod; o may motumaw nga manluluwas nga mohatag nato og lab-as nga sinugdanan.