Tuig human sa linog

Kun wa pa koy mga bisita sa Arangkada sa DYAB Abante Pa, Bisaya! pagkahitabo sa makalilisang nga linog sa Bohol ug Sugbo niadtong Oktubre 15, 2013, usa tingali ko sa mga nag-una paggawas sa among studio sa ABS-CBN Regional Broadcast Complex sa Jagobiao, Dakbayan sa Mandaue.

Kay nakighinabi man ko sa kadagkoan sa Philippine Obstetrical and Gynecological Society  sa pagsugod og tay-og, gipuypoy ang akong kahadlok. Wa hinuon katabang ang diriyot pagkahagbong sa audio speakers ug TV sets sud sa announcers booth. Labi nang kasayuran nga kami na lang sa DYAB ang nagtikaw-tikaw sa tibuok building kay hagbay rang nakagawas ang among kaubanan.

* * *

Among bisitang mga doktora padayong nanubag sa among mga pangutana. Apan dihang wa gyod mohunong ug nisamot pa hinuon kakusog ang tay-og, nakatuaw sila nga di to kasarangan nga linog. Nagbaha dayon ang text messages ug voice calls nga among nadawat nga naghulagway sa kalapad sa katalagman.

Human nakahilwas sa labing kusog nga pagtay-og, nanguha dayon mi og dugang kasayuran sa linog. Way kisaw ang website sa Philippine Institute of Volcanology and Seismology. Unang nakahatag namo og kasayuran sa tukmang magnitude, sa epicenter ug sa managlahi nga intensity sa mga dapit nga naapektahan mao ang United States Geological Survey.

* * *

Sagbayan, Bohol ang gitumbok sa USGS nga epicenter sa linog. Carmen, Bohol ang gilista sa PHIVOLCS sa unang hugna sa ilang kasayuran kapin sa oras human sa linog. Naabtan og pila ka adlaw ang PHIVOLCS una niangkon nga di Carmen kon dili Sagbayan ang tinuod nga epicenter.

Managsama nga 7.2 magnitude ang sukod sa PHIVOLCS ug USGS sa gikusgon sa linog. Apan human sa pila ka takna, gipaubos sa USGS ang ilang banabana ngadto sa 7.1 magnitude. Apan niinsistir ang PHIVOLCS, ug ilang opisyal nga rekord ang gipatigbabaw sa kalibotan, nga 7.2 ang magnitude sa linog.

* * *

Abunda ang kasayuran nga amo dayong nahipos sa pagkaigo sa linog sa mga dakbayan ug kalungsoran sa Sugbo kay wa mabalda ang mga linya sa kuryente, komunikasyon ug internet. Lisod hinuon ang pagtawag ug pag-text pagkahuman gyod dayon sa linog kay managsamang nanawag sa ilang mga minahal sa kinabuhi ug nagpakisayod ang mga nabiktima sa linog ug ang ilang mga kapamilya sa sud ug sa gawas sa nasud.

Usa ka tuig human sa linog, mao gihapon ang dagway sa website sa PHIVOLCS. Kanunay gihapon silang maunhan sa USGS sa pagtultol sa mga linog sa atong kaugalingong tugkaran. Ug inay subayon sa mapa ang epicenter sa mga pagtay-og sa Bohol, nga kasagaran aftershocks gihapon sa linog sa niaging tuig, padayon gihapong gitultol pinasikad sa gilay-on sa ilang monitoring station sa Dakbayan sa Tagbilaran.

[email protected]