Suba

Ang isla sa Batalyon sa lungsod sa Mandug sa lalawigan sa Davao del Sur, bisan gilibotan og dakong suba nga mosangko sa Bangkerohan sa Dakbayan sa Davao, nihit og tubig. Apan ang mga molupyo wa maglisod sa ilang inadlawng panginahanglan sa tubig. Sa mga buwan sa tuig nga tinguwan, mag-awas ang dagko nilang mga tangke sa tubig gikan sa uwan nga masawod sa mga sandayong. Sa mga buwan nga ting-init, magbangag lang sila sa daplin sa suba ug makakuha na og luwas nga tubig mainom.

Labihan katin-aw sa suba sa kasagarang mga buwan sa tuig nga ang mga bata ug ilang mga ginikanan nakakita og way kinutobang kalingawan sa pagpangaligo ug pagpanakayan.

* * *

Apan dunay mga buwan sa tuig nga makalilisang ang baha sa suba. Lubog ang tubig, mga troso nga mangaanod ug mga sakayan mangalunod. Di luwas ang pagtabok. Maong molibot ang mga molupyo sa pikas tumoy sa isla aron makatabok sa lungsod alang sa panginabuhi sa mga dagko ug pagtungha sa mga bata.

Segun sa katiguwangan, di motin-aw ang suba hangtod nga makalamoy og kinabuhi. Tuod man, tungod ba kaha kay uhaw sa dugo gyod ang suba o tungod lang sa kayam-angan sa pipila, may igdungog gyong mamatay matag baha—kasagaran sa mga patayng lawas mabangalan sa Bangkerohan.

* * *

Ang akong amahan nagdumili pagtahan sa kabangis sa suba. Nagpahimo siya og dakong bangka nga makasungasong sa baha. Sa ingon di hingpit mainutil ang kalihokan sa isla kon magdaot ang panahon. Akong amahan man guy nagduma sa asyenda sa banayng Aboitiz sa Batalyon pila na ka dekada ang nilabay.

Sa adlaw sa pagpalutaw sa bag-ong Bangka, nagpaihaw ang akong amahan og ugis nga manok ug baboy. Gipakaon niya namo nga way asin. Wa siya mahadlok sa suba apan nitando sa pasidaan sa tambalan nga mao ra say tighimo sa bangka nga mas dako ang kadaot kon sukwahion ang timpla sa mga engkanto.

* * *

Dayong biya namo sa Batalyon, nabatyagan sa akong amahan nga mas seryuso ang iyang mga kaatbang kay sa mga engkanto ug baha sa suba. Nakadawat siya og daghang mga hulga gikan sa mga kawani sa asyenda nga lain ang relihiyon tungod sa higpit nga pagpatuman sa mga lagda sa kompaniya.

Dihang gibangilan ang iyang agianan ug nahagbong ang gisakyang motorsiklo sa lawom nga bung-aw, wa nang kabalibad ang akong amahan sa pagpamugos sa akong inahan nga mobiya na mi sa isla. Pila ka buwan human sa among pagbiya, niulbo ang rebelyon sa MNLF sa Mandug ug kasilinganang mga dapit. Wa koy tinguha pagbalik sa isla. Apan matag karon ug unya di kapugong paghanduraw tin-aw pa bang suba, bangis ba gihapong baha ug may labot bang mga engkanto sa mga bangka. 

* * *

Email:[email protected]