Ilha ang media

Ning nagpadayong pagsaulog sa Cebu Press Freedom Week ug sa Cebu Broadcasters Month, ang duha ka kalihokan nga akong natambongan — ang Mandatory Continuing Legal Education (MCLE) sa IBP Cebu City ug IBP Cebu Chapters sa Grand Convention Center sa niaging semana ug ang "Reaching Out to Newssources: Putting Out the Fire" sa Marcelo Fernan Press Center gahapon — pulos nasentro sa relasyon sa media uban sa nagkalainlaing hut-ong sa katilingban.

Nakugang ko pagkahibawo nga sa duha ka kalihokan karong buwana ug sa susamang kalihokan sa nangaging katuigan, managsama ang mga pangutana ni bisan kinsang sektor nga among gikaatubang: Unsaon nila pagkuha sa makiangayong pagtagad sa media sa mga kontrobersiya nga ilang giatubang o kalihokan nga ilang gipasiugdahan?

* * *

Ang tubag: Way panahon ang media alang nilang tanan. Way igong reporters ug oras ang mga sibyaanan sa radyo ug telebisyon alang sa tanan nilang kalihokan ug mga pamahayag. Bisan ang mga pamantalaan nga mas daghan og reporters way igong luna alang nila. Mao nga ang press conference mahitungod sa bag-ong paagi pagpananom og tipasi mahimong biyaan kun may alarma sa sunog o tulis nga moulbo.

Wa ni magpasabot nga di ganahan ang media nga mami-naw nila. Ang mas dinaliang mga balita maoy kasagaran nga palabihon tungod sa mga limitasyon nga nahisgutan sa ibabaw. Inay tulisukon ang media nga mas ganahan gyod sa dugo ug eskandalo, daghan sila’g mahimo pagpalambo sa ilang kahigayonan nga maatiman sa media ang lehitimo nilang mga kawsa.

* * *

Una nilang mahimo mao ang pagsubay sa kalendaryo sa media: Unsang orasa ang mga balita? Ang mga komentaryo? Ang mga tulomanon sa agrikultura, patigayon, showbiz, drama, komedya ug tambag? Sa mga pamantalaan, unsang mga adlawa manggawas ang unsang mga balita, lindog ug sugilanon? Way kahigayonan nga mahisgutan ang tipasi sa komentaryo sa away nilang Villar ug Lacson. Apan mahimong maoy unang mahisgutan sa tulomanon sa panguma.

Mas dako sang kahigayonan nga maapil ang di kontrobersiyal nilang kalihokan sa mga adlaw nga mingaw sa kontrobersiya. Pananglitan, niadtong unang mga adlaw human nalunod ang MV Princess of the Stars, lisod birahon ang media gikan sa Action Center alang sa inugurasyon sa usa ka classroom.

* * *

Lain nilang mahimo mao ang pag-ila-ila sa mga sakop sa media. Kinsa ang reporters sa unsa nga beat ug unsay ilang cell phone numbers ug email addresses? Unsang orasa ang ilang deadline? Gawas sa text, maistorya ba sila pinaagi sa YM? O tingalig may account sila sa Skype? O Friendster?

Angay sang hinumdoman nga kasagaran di ang makit-an sa kamera ni ang mabatian sa radyo ang nagduma sa news operations: Ang desk personnel, o news directors ug managers, di igkita ni mabatian apan maoy tinuod nga hawod sa deployment sa reporters ug pagpili sa isibya nga mga balita.

* * *

Email:[email protected]