Mata sa iring itom

Nagwandogwandog na lang sa kadalanan si Estong tapulan. Naglakaw na sa 19 iyang edad. Apan wa gihapon siya’y kabangkaagan. Tungod sa katapulan, wa na siya ilha’s iyang mga igsoon. Gisalikway na siya’s iyang mga ginikanan.

Napugos siyag pangita’g trabaho aron makabuhi sa kaugalingon. Apan way modawat niya. Bisag pinakaubos nga posisyon. Dili siya kwalipikado. Kay tungod sa katapulan, wa kahuman bisag grade one.

Ning sayong kabuntagon (banagbanag ngadto’s kabugason), nagtungkawo siyang naglingkod sa gutter sa daplin sa karsada. Tungod sa poste nga may sugang dagitabnon iyang gilingkuran. Nipahuway siya. Kay gikapoy na sa paglinakaw. Mingaw pa ang karsada. Naghinoktok siya kun unsay angay niyang buhaton. Nagkotoy iyang tiyan sa kagutom. Wa siya’y pamahaw, paniudto ug panihapon gahapon. Ug niabot sa iyang hukom nga maghikog na lang.

Unya iyang gitimbangtimbang kun unsang matang sa pagpakamatay iyang buhaton. Ang gusto niya nga may maani iyang mga ginikanan ug mga igsoon sa iyang kamatayon.

“Ah husto! Magpaligis ko sa truck sa Coke o San Miguel! Bisag haiy mauna’g agi” tuaw niya.

“Miyaw! Miyaw! Miyaw!” May iring itom nibaiid sa iyang walang bitiis. Nakalitan siya. Naputol iyang pagpaminsar.

“Peste ka! Pahawa! Basig makilaw tikang way sukasuka!” banghag niya sa iring dalang patid niini. Nasarasay ang iring apan nibalik lang gihapon og duol niya. Daw masakiton ang iring.

Puwerteng mura sa mata.

“Wa koy ikapakaon nimo!” singgit niya dungan sa pagpunit sa iring dayong labay niini ngadto sa tunga sa karsada.

“Weeewww!” ningiyaw intawon ang iring.

Pagtugpa sa karsada, nihinay lang sag lakang balik ngadto sa nahimutangan ni Estong.

May dump truck sa basura niagi. Naligsan ang iring. Nilugsot ang usa ka mata niini. Nilagpot padulong ni Estong. Atol nga nanghuy-ab siya kay gigutom man lagi, nasiyat ang mata sa iring ngadto sa baba niya. Natulon gyud niya. Unya pagkamatngon niya nga gikan to’s iring mutaon, puwerteng tikuka niya. Unya natok-an siya. Naglisod siya’g ginhawa. Kay gusto naman siyang mamatay, wa na lang siya niginhawa. Nawala siya sa kalibotan.

Pagmata niya, hayag na. Naghigda na siya sa usa ka estretser. “Hain man ko?” niya pa pagkakita niya nga may tawo nga naglingkod sa lamesa di layo sa tiilan sa estretser. Nag-unipormi og abuhon.

“Nia ka sa Barili Fire Station” tubag sa tawo. Nakaamgo si Estong nga layo na diay kaayo iyang nalakaw. Taga-Alcantara siya. Nisaylo siya’s mga lungsod sa Ronda ug Dumanjug. Wa siya magdahum nga layo na kaayo siya’g nalakaw sulod lang sa kagutom. Busa gidala ka nalang namo dinhi sa estasyon. Kaon una” sa tawo.

Nitudlo sa tray sa pagkaon ibabaw sa iyang lamesa. Nitindog si Estong. Nilingkod sa bakanteng stool sikit sa lamesa. Ug way ulaw-ulaw nga gihabhab niya ang kan-ong humay, scrambled egg ug corned beef. Nasinaw ang tray. “Nag-unsa ka man sa daplin sa karsada sa sayong buntag?’ sa tawo. “Nangita lagi ko’g trabaho. Unya wa man koy kapuy-an dinhi. Naglaroylaroy na lang ko” ni Estong.

“Unsa may imong nahuman?” sa tawo.

“Wa lagi koy nahuman, sir” niya pa. Maulaw siyang mosulti’s tinood.

“Apan naa koy nakamahuan” hambog niya. Nitindog. Nila- kang balik duol sa estretser. Unya dapit sa ulohan sa estretser, nakita niyang may usa ka bomberong nanaug gikan sa taas sa estasyon, nga nipadailos sa lingin ug sinaw nga haligi nga puthaw. Daw may nisugo ni Estong nga mokatkat sa haligi nga dangog. Sayon ra kaayong nakatkat niya. Niabot siya sa taas sa estasyon. Daw nipilit iyang mga kamot ug tiil sa pagsaka niya. Ug hinayhinay siyang nanaug. Mora’g iring. Nanigang mga mata sa duha ka bomberong nakasaksi sa iyang nabuhat.

Nadawat dayon siyang apprentice fireman. Ug nabaniog sa tibook Sugbo iyang gibuhat usa ka higayon nga may nasunog nga bilding upat ka andana.

Gikatkat niya nga daw iring, ang babaye nga may puya sa ika-upat nga andana. Nisubay lang siya sa PBC pipe nga sandayong. Nagdalag pising taas.

Gihigtan niya ang inahan og pisi sa hawak ug abaga, ug gitonton sa ubos. Giputos niya’g lampin ang puya. Gitangag niya ang lampin sama sa iring nga nagtangag og itoy. Nanaug siyang nagtangag sa puya subay og balik sa PBC pipe nga sandayong.

Nahimo siyang bayani. Gibalita sa tanang mantalaan iyang nubuhat. Giila na siya’g balik sa iyang mga ginikanan ug mga igsoon. Nanambong sila sa seremonyas diin tauran og medalya si Estong. Mapasegarbohon na sila niya. Ug gipasaylo sab sila ni Estong. Kay kun di pa tungod sa ilang gibuhat, dili mahitabo ang maayo niyang kapalaran. Regular na siya nga bombero. (Katapusan)