Sa usa ka birthday party nga panihapon ang hikay ang nag-abot kay puro imbitado ang managhigalang sila si James ug Vicky. Ulitawo ug daga sila. Wa pay uyab. Si James ig-agaw ni Sendo amahan sa celebrant nga si Fatima, sayis anyos. Si Vicky ig-agaw ni Brenda inahan sa celebrant. Paghuman sa kaon, nagsugod og tsikatsika ang mga bisita. Nipahungaw dayon si Vicky sa iyang kahiubos ni James.
“James! Ikaw ha! Giisnab man ko nimo gahapon. Ang maayo ini, di nalang ta magtinagdanay!” ni Vicky nga nagtulisok ni James nga naglingkod sa plastic nga lingkuranan duol sa gate sa residensiya. Nanutho si James sa balilihong lawn samtang nanukhi.
“Ha? Diin man diay ka gahapon?” ni James nga medyo nakalitan.
“Nagdeposito kog kuwarta sa bankong imong gialagaran. Hapit namaol akong aping sa pagpinahiyom nimo. Niagi ko duol sa imong lamesa. Unya nagtutok ka lang nako nga mora’g wa kaila” mahay sa dalaga. Nakahinuktok kadiyot si James.
“Well. Wa tika isnaba. Kun imo kong gisampit. Gipakig-istoryahan. Unya wa tika paminawa. Wa tubaga, kana, giisnab tika” ni James. Nibukhad sa duha ka palad.
“Wa diay ka kakita nako?” ni Vicky. Medyo nagminghoy.Nibira og plastic nga lingkuranan ug nilingkod atubangan sa ulitawo.
Dili na pag-isnab ako. Kun nikidhat ka o nagpahiyom, unya wa ka balusi, dili na pag-isnab. Duna lay higayon nga ang tawo di ganahang managad. Bisa’g sa imong tan-aw ang tawo nakakita nimo, posible nga wa diha iyang hunahuna,” ni James.
“Laina nimo oy! Nauwaw kos akong amiga nga kuyog nako adtong higayona” ni Vicky.
“Sorry kaayo, Vick. Duna gyuy panahon nga absent-minded ang tawo. Akong papa lang. Nagsugat mis karsada. Hapit nalang mi magbangga. Una pa siya nakaila o nakakita nako” ni James sa malumong tono.
Nitutok sa dalaga. Nitan-aw sa balili si Vicky.
“Di sab maayong di ta magtinagdanay. Magtinagdanay ta. Depende lang sa sitwasyon” ni James. Nipahiyom.
“Unsay buot nimong ipasabot?” ni Vicky. Nidawat og Coke sakto sa nitunol.
“Di nato himoong obligasyon ang pagtagad. Alang sa ubang tawo, kun di ka kakidhat o kayango nila kun magkakita, nangisnab na ka. O nasuko na ka nila. Dili na tinood. Depende sa mood nato. Dunay higayon nga gisapot ta. O lawom ang gihunahuna. O wa gyuy ganang managad. Wa magpasabot nga nangisnab na,” ni James.
“Mao ba?” ni Vicky.
“Respetohan nato ang right to privacy o freedom to be himself, sa atong isig ka tawo. Tingale, adtong higayona, loner ko.Hilomon o silent type. Duna lang tingale koy lawom nga gihunahuna. Naa god ko sa Credit Department. Unya mora kog nagtan-aw nimo. Apan wa diay kakita,” ni James.
“Mao gyud toy nahitabo,” ni Vicky.
“Adtong higayona, I might have a very private thought. I probably went inside myself. Maong wa ko katimbaya nimo. Busa, di ko mabasol nimo. Apan kun imo gyud kong gisampit unya wa nitagad, angay kong sagpaon nimo karon,” ni James. Nitaon sa iyang walang aping.
“Di sab oy. Madaut imong rosy complexion” ni Vicky. Nipahiyom na. “Di nato angay sundon ang karaang kultura. Nga kun higala o paryente ka, obligado kang moyango, mokidhat, mopahiyom o magwarawara kanunay nila bisag wa kay gana. Ang pagtagad, dapat, as needed. Kun may tuyo ka, tagad. Kun wa, puwede rag di motagad. Kay kun sila’y may tuyo, motagad man sab sila” ni James.
“Laina god ana” ni Vicky.
“Dapat may kagawasan o katungod ang tawo sa iyang kaugalingong lihok. Mao nay ginganlan og freedom to be himself and right to privacy. Usa’g usa kanato, naa ana. Magrespetohay lang tas atong tagsatagsa ka katungod ug kagawasan” ni James.
“Okay. Nakasabot na ko” ni Vicky. Nipahiyom. Nitindog. Nitalikod. Nibiya ni James. Ningadto sa pundok sa mga babaye nga nag-tsikatsika. Nakapanglingo si James nga nisunod og tan-aw sa dalaga.
“Dapat lang nga kasabot ka. Kay you’re an intelligent woman being a secretary in a law office” hilom nga pulong ni James. Wa na kadungog si Vicky. Ug nakaamgo siya nga nindot og lawas si Vicky. Buotan siya’g hitsura bisa’g di gyud matawag nga guwapa.
Hmmm! Basig may hilom siyang pagbati nako. Nga nasakit man gyud siyang wa nako natimbaya. Well, that’s something to be uncovered” tuaw niya sa hilom. Ug nahimugso iyang hukom nga ilhon pag-ayo ang dalaga. (Katapusan)