Sugilanon linugdangan

Sogod, Cebu

Bag-o kang Dindo ang samok ug langas nga aseras sa siyudad. Milayas siya sa ilang balay sa Mango Avenue kay kanunay mag-away ang iyang mga ginikanan. Hangtod nga nagbulag kini. May gikapuyo nang laing babaye ang iyang amahan. Ang iyang inahan usab nakigpuyo og laing lalaki.

Wala na siya maatiman. Bisag bugtong siyang anak, nag-edad og 9, gipasagdan nalang siya. Miundang siya sa iyang pagtungha ug naglibud-suroy sa kadalanan sa siyudad.

"Hoy, ayaw ko bansi dinhi." Isog ang usa ka bata nga mitulisok kang Dindo. "Ako ning puwesto. Pangitag imong kahigdaan!"

Mibangon si Dindo sa usa ka bahin sa aseras sa Colon. Nagbanig lang siyag newspaper nga iyang pinunitan. Mibalhin siyag laing dapit kay katulgon na kaayo siya.Lawom na ang gabii.

Ingon niadto ang kahimtang sa kinabuhi ni Dindo. Usahay maghilak siya. Apan gipalabi niya ang mao niyang kahimtang kay sa mopuyo sa bisan hain sa iyang mga ginikanan. Nakapuyo na siyag kadiyot sa iyang Papa. Apan gidaugdaog siya sa iyang ina-ina. Kanunay siyang kasab-an ug gidapatan. Mibalhin siyag puyo sa iyang inahan. Apan mao gihapon. Kanunay siyang bunalan sa iyang ama-ama. Kanunay pasakitan.

Ang nahitabo kaniya nakapahiubos pagsamot ngadto sa iyang amahan ug inahan. Morag wala na kini magmahal kaniya. Gipasagdan lang siyang daugdaogon sa gikapuyo sa iyang amahan ug inahan.

Maayo pa dinhi sa aseras kay gawasnon siyang manglihok-lihok. Ug sa pagpanglabay sa mga adlaw, naanad na siya sa mao niyang kinabuhi. Daghan na siyag amigo ug amiga. Magpangayo silag pagkaon sa mga karenderya ug sa mga tawo nga maluoy kanila.

Apan naglikay siya sa pagsimhot sa rugby. Kanunay siyang danihon sa iyang mga amigo ug amiga.

"Sige na, Dindo. Apil na namo diri."

"Makapawala ni sa kaguol. Makalimot ta sa atong kahimtang nga way nagmahal. Unsa pay imong dugayan."

"Bida nimo. Ayaw na paghunahunag maayong kaugmaon. Kitang tanan dinhi sinalikway na sa maayong kapalaran!"

Mao kini ang kanunay gisulti sa iyang mga kaubang bata sa aseras nga mga libud-suroy. Nagpakabuhi sa katugnaw sa semento panahon sa kagabhion. Nagpakabuhi sa kaluoy sa mga tawo nga motunol kanilag pagkaon. Apan kanunay gibalibaran ni Dindo ang maong pag-awhag sa iyang mga kauban.

Apan sa nadugay na, napukling ang iyang kalig-on. Misimhot na siyag rugby. Ug wa magbakak ang iyang mga kauban. Kun na-high na siya, nakalimtan niya ang iyang mga kaguol. Ang kamingaw niya sa iyang mga ginikanan. Ug naanad na siya sa maong bisyo. Midaot siya. Nangigdal ang iyang mga bukog sa lawas.

Wala na maglaom pa si Dindo nga makaangkon og maayong kapalaran. Gidawat na niya ang nahitabo sa iyang kinabuhi. Nakat-on na usab siya sa mga buhat nga daotan. Sama sa pagpangilog og bag. Pagpanguot og pitaka.

Usa ka gabii, may nakitang tambok nga babaye si Dindo. Hitsurag adunahan. Daghang alahas ang lawas. Gisugat kini ni Dindo. Unya gikalitan paglabnot ang dakong kuwintas nga nagbitay sa liog. Midagan dayon og kusog si Dindo.

"Tabang! Giesnats ang akong kuwintas. Polis! Tabangggg!!" Nagpaninggit ang tambok nga babaye.

May polis nga migukod kang Dindo. Milabang ang bata sa dalan bisag daghang sakyanan nga nagsauysaoy. Unya, usa ka kotse nga kusog ang dagan ang wala mabantayi ni Dindo. Nadam-agan siya. Nalagpot siya ug napakong ang iyang ulo sa sementong dalan. Nakadigwa siyag dugo. Ug sa wala pa siya mabugto-i sa gininhawa, nasangpit niya ang iyang mga ginikanan. "M-Ma...P-Pa..." (Kataposan)