Kamot mahilis gyud pagtangtang sa rainbow color sa Lusaran Dam

Inanay nga gidagsa sa mga tawo ang Lusaran Dam sa bukirang barangay sa dakbayan sa Sugbo ilabi na nga nag-viral ang hulagway niini dihang gi-post sa usa ka vlogger sa social media ang daw rainbow color nga mga balo niini ug dunay nakasuwat nga "I Love Lusaran." Basta mga ingon niini nga unique nga concept makadani man gyud sa attention sa mga tawo ilabi kadtong ganahan magpahulagway aron i-upload sa ilang mga social media.

Misamot ka sikat ang dapit human ni-react ang Department of Enviroment and Natural Resources nga dili makaayo sa kinaiyahan ang pagpintal sa mga bato ug mimando sa nagpasiugda nga tangtangon ang kolor sa bato kay dako kining kalapasan sa lagda pag preserbar sa kalikoan. Pastilan unsaon man ni sa pagtangtang nga dili madaut ang mga bato? Simple lang ang ilang himoon. Kinamoton ang pagpapas sa pintal, bahalag mangahilis ang kamot basta mapapas lang. Dili pwede mogamit og kemikal kay maka contaminate sa tubig ug dili pud pwede tiltilon og makina kay mosamot kadaut ang mga bato.

Personal nakong gibisita ang naasoy'ng dapit niadtong adlaw'ng Sabado ug akong nahinabi ang nagpasiugda niini nga si Lusaran Barangay Konsehal Jimmy Marikit, ang chairman sa Committee on Tourism. Sa sinugdahan pa lang sa akong interview niya nangayo kini og pasaylo ngadto sa DENR tungod sa iyang programa nga wala siya makiglambigit sa ahensya tungod kay ang iyang tinguha lang gyud nga mapanindot ang dapit alang pagpalambogo sa turismo sa barangay.

Gisugdan ang naasoy'ng programa niadtong buwan sa Marso nga duna usay pagtugot sa mga kaubang opisyal sa barangay ug sa ilang tan-aw misaler ang ilang gihimo kay nakadapit man og mga turista gikan sa ubang mga dapit. Apan dako ang iyang pagmahay kay dili man diay kini pwede matud sa mga opisyal sa DENR nga kaduha na nagbalik sa Lusaran kay lagi ipatangtang ang pintal.

Dakong andam ang mga opisyal uban sa ilang mga molupyo nga magbayanihan sa pagtangtang sa pintal sa mga bato nga gisugdan na nila kagahapong adlaw. Brush lang ang ilang gamiton aron dili madaut ang mga bato.

Makasabot man kita sa punto sa DENR nga panalipdan ang kalihokan, apan ingon nalang ba gyud ka dako ang kadaut nga mamugda sa bato ang pintal nga gibutang niini? Mamatay ba ang bato, dili na ba motubo ang mga bato kong mabutangan og pintal? Kong tan-awon personal ang dapit dili man ingon niana ka daghan ang bato nga gipintalan, gawas pa naghataga kini og dugang kanindot sa palibot. Unsa man ni ang dapta diay sa Lusaran protected area sama sa Chocolate Hills sa Bohol? kini mga pangutana lang.

Sa pagbisita nako sa lugar, naatlan nako ang mga dump truck nga nanguha og mga bato sa sapa nga sumpay sa dam. Ang mga bato gamiton kuno sa construction sa mga pribadong kompaniya, dugmokon o ba kaha iapil sa pagsemento sa ilang proyekto, sama sa naandan nga gihimo sa kanang manguha og bato alang sa katukoran sa mga edipisyo kay usa man sa gamit kaayo ang mga bato. Kini idili pud unta nila kay mas madanyos man ang mga bato ani kay galingon man gani sa makina itandi sa bato nga gigamit lang sa pagpanindot sa usa ka dapit aron makadani og mga turista alang sa barangay.

Sa kadaghan sa mga isyu nga naglambigit sa kinaiyahan sama sa mga bukid nga gipangpatag tungod sa mga proyekto ma pribado man o iya sa kagamhanan gitugotan man lagi nga mora’g one stop shop ang nahitabo nga pagkadaut, gipikas ang bukid, gipamutol ang mga kahoy ug gibuldos ug gipang dinamita ang mga bato aron mabungkag, gipahunog ba usab nila.

Kay duna man kahay balaod, aw mosunod nalang gyud, ilabi na kadtong mga walay gahum. Kay kon dili mosunod seguradong mag-atubang og kaso. Leksiyon pud ni sa mga gustong mopatuman og proyekto nga mokonsulta daan sa mga ahensiya aron dili magmahay sa kauwahian.