Nakabatyag ang mga anak sa singot nga gibudhian sila ni Presidente Rodrigo Duterte, kinsa, atol sa kampanya, nipasalig pagpapas sa kontraktuwalisasyon.
Apan human kini nibanos sa Malakanyang, nipasalipod na sa Labor Code of the Philippines, nga kay abogado man nabasa na unta ni Duterte sukad pa sa una, nga nagtugot sa pipila ka matang sa Endo.
Sa pagtimaan sa Adlaw sa Pamuo gahapon, subling nipasabot si Labor Secretary Bebot Bello nga bisan ang presidente wa’y mahimo sa hingpit nga pagbasura sa kontraktuwalisasyon kay ang mga kongresista ug mga senador lang ang makausab sa mga lagda nga nagtugot sa Endo.
* * *
Sentro sa lalis ang Article 280 sa Labor Code nga nagtakda sa tulo ka matang sa panrabaho, regular, project/seasonal ug casual. Obligado ang mga negosyante paghimong regular sa mga kawani kun naghimo sila og mga gimbuhaton nga “necesary” (gikinahanglan) ug “desirable” (mapuslanon) sa naandan nga negosyo.
Apan ang samang probisyon, nitugot sa pagkuha og kaswal nga kawani bisan kun ang mga gimbuhaton alang unta sa regular nga kawani kun ang lahutay sa kontrata boluntaryo ug gawasnon nga giuyonan sa negosyante ug sa kawani.
* * *
Sa pikas nga bahin, ang project o seasonal employee katugotan kun matuman ang duha ka panginahanglan: Una, klaro ang proyekto o gimbuhaton nga maoy sukaranan sa pagkontrata sa serbisyo sa kawani; ug ikaduha, natakda na daan kanus-a kutob ang proyekto o gimbuhaton sa pagkuha sa serbisyo sa kawani.
Ang project employment mahimong molungtad og kapin sa tuig, agad sa proyekto. Apan kun ang gimbuhaton sa project employee “necessary” (gikinahanglan) ug “indispensable” (dili mahimong wad-on) sa negosyo, obligado ang negosyante sa pag-ila niya nga regular nga kawani.
* * *
May alas sab nga gihatag ang balaod alang sa seasonal workers. Mahimo silang regular nga mga kawani ug busa makadawat na sa mas makiangayon nga suholan ug mga benepsiyo kun:
Padayon sila nga gipatrabaho bisan lapas na sa gitakda nga panahon (season); ug kun, gibalikbalik sila og kuha paghimo sa samang mga gimbuhaton human gitaktak atol sa off-season (lapas sa Pasko o proyekto).
Ang balaod dili moisip nila nga natangtang sa trabaho, kun dili, ilhon lang sila nga on-leave (gipapahuway) hangtod nga kuhaon sila og balik.
* * *
(leo_lastimosa@abs-cbn.com)