EDITORYAL – Hiniusang gawasnong pagpadayag, apan kinahanglan masabtan

Si Relampagos, sa iyang House Bill 3494, niingon nga kun ang forms sa kagamhanan dali nga masabtan, malikayan ang pagkausik sa oras ug salapi ug matabangan ang aplikante nga mapadali ang pagserbisyo. Gibasehan ning mao nga mga balaudnon mao ang Plain Writing Act nga gipirmahan ni US President Barack Obama niadtong 2010, nga nagmando nga “kinahanglan nga daling masabtan ug magamit sa publiko ang tanang mga komunikasyon sa kagamhanan.”

Daghang mga ehemplo niini dinhi sa ato. Sama ining tipik sa mga lagda sa pagpatuman sa   Code of Conduct and Ethical Standards for Public Officials and Employees nga nag-ingon:

“Isip naandang lagda, kun dunay hangyo o petisyon, sinuwat ba o gisulti lang, mahimo kining balibaran diha-diha o sa daling paagi, ang opisyal o kawani nga gitugyanan niini ug nakadawat kinahanglang diha-diha, sa way pagdapig, moluwat niini nga di molapas sa 15 ka adlaw sa tingtrabaho, gikan sa pagkadawat sa hangyo o petisyon.”

Di diay mahimong ingnon niini sa pagsuwat?: “Isip naandang lagda, ang mga opisyal o kawani sa kagamhanan kinahanglang motubag sa hangyo sulod sa 15 ka mga adlaw sukad nila kini nadawat.”

Wa masubay kun nganong ang pagsuwat nga daling masabtan wa mamahimong naandan diha sa serbisyo publiko, o nganong ang di masabtan ug nagkayagaw nga mga pulong nabuhi. Kaha husto ang English journalist nga si George Orwell sa iyang gisuwat nga ang pulitikanhong pulong “gidesinyo aron ang mga bakak maorag tinuod paminawon ug ang pagpatay talahuron, ug tan-awon nga undanon ang hanginon.”

Hinuon, ang mga hambugero di masilotan bisan kun mamahimong mga balaud ang House Bill 3494 ug Senate Bill 1092. Gimandoan lang ang mga ahensya sa pagtaho kun unsay ilang gihimo sa pagpatuman sa yanong pagsuwat diha sa serbisyo publiko.