Riprap nahugno, duha ka babaye patay

CEBU, Philippines — Duha ka babaye ang nangamatay sa managlahing insidente sa pagkahugmak sa riprap sa duha ka mga barangay sa Cebu City kagahapong adlawa nga gibasol tungod sa pagsige og uwan sa nakalabay nga adlaw.

Unang insidente nahitabo pasado alas-3 sa kaadlawon kagahapon dihang nahugno ang riprap sa Kinalumsan River sa Barangay Buhisan tungod matud pa sa yuta nga gipugngan niini.

Apan sa pagkahugno niini sa ubos, natabunan niini ang kabalayan diha sa ubos nga sakop na sa Barangay Tisa.  Nagkanayon si Harold Alcontin, pangulo sa Cebu City Disaster Risk Reduction and Management Office, usa ang patay ug lima ang angol sa insidente.

Ang namatay mao ang 17-anyos nga babaye nga junior high school human kini natabunan sa yuta diha sa iyang gikatulgang balay.

Naugkat sa mga sakop sa Bureau of Fire Protection ug Cebu City Disaster Risk Reduction and Management Office(CCDRRMO) ang biktima alas-8 pasado na sa buntag na kagahapon.

Ang mga naangol gidala sa Cebu City Medical Center (CCMC).

"Nangatulog sila, actually layo raman sila niya pikas man gud ni nga Barangay ba, dalan ba niya naabtan lang gyud sila tungod sa kataas sa wall nga gibuhat...wala gyud sila kabantay kay base sa akong interview ganeha naa ba sila'y nabantayan nga ni-crack, niligti ana ba wala gyud sila kabantay kay kusog ang uwan niya say sa sapa so dili kaayo makabantay unsay mga sounds nikuan gali sa collapse, diha na sila kabantay katong kusog gyud kaayo pag collapse sa riprap niya naabot sa ilang balay mao to diha na sila nagkinuanay kay nadat-ugan man ang mga bata," sigon ni Alcontin.  Nasayran nga dili momenus sa walo ka balay ang apektado ug ang mga nagpuyo temporaryo nga gipahiluna sa evacuation center.

"As of now dili pa gyud sila makabiya didto sa evacuation kay ang ilang balay unstable pa kaayo," ni Alcontin pa.

Samtang pasado alas 11 sa buntag kagahapon, nahugno sab ang riprap sa likod nga bahin sa property sa pamilyang Lhuiller  diha sa Barangay San Jose ug natabunan ang duha ka balay sa ubos nga gikamatay sa 26 anyos nga babaye ug nangaangol ang upat ka mga tawo. Asoy pa ni Alcontin ang namatay mao si Claire Dosdos, 26 anyos nga natabunan dihang nahugno ang ilang balay gumikan sa hitabo.

"Tungod gyud ni sa uwan-uwan nato, ni saturate ang yuta niya wala na kapugong mao na na collapse ang structure niya, ang riprap, stone masonry man gud siya niya basin na weaken tungod sa uwan-uwan duol raman gyud kaayo ilang balay sa area mao na didto gyud napunta sa ilaha intawon," ni Alcontin pa.

Gumikan sa dautang panahon, si Alcontin miawhag sa publiko nga mag-amping.

Sa pakighinabi sa Banat News/The Freeman, si Konsehal Joel Garganera, Chairman sa Disaster Risk Reduction Management sa Cebu City Council, nagkanayon nga nahugno ang riprap sa Tisa tungod gisumpayan kini aron motaas.  “Ang nakapait kay ni extend siya sa height sa maong rirprap, iyahang gi abunohan kay iyang i develop ni iyang property,” matud ni Garganera kinsa personal nga miadto sa lugar atol sa rescue operation.

Nagtuo si Garganera nga dunay nahimo kalapasan ang tagiya sa riprap . Ang City Engineering Office misusi na sa lugar ug gikatakda silang makigalayon sa Office of the Building Official (OBO).

Matud ni Garganera bag-o lang napalit ang maong lugar ug gi-develop kini dayon.

“I am pretty sure wa ni fencing permit, wa ni building permit, daghan kaayo ni nga violation unya dako ni siya nga development nga wala nila hatagi og safety , substandard kaayo ang wall nga iyang gihimo,” matud ni Garganera.

Dugang pa niya nga ang estraktura wala’y nakabutang nga wet holes nga kinahanglan gyud unta aron moawas ang tubig ug dili matanggong sa sud sa riprap. Nanawagan si Garganera sa tag-iya sa riprap nga makig-alayon sa Cebu City Government aron mahibalik ang mga agianan sa tubig nga naalihan sa riprap niini. — Rowena Capistrano/IBM (BANAT NEWS)