Ang maayong balita mao nga sugod ugma, Septiyembre 5, mobarato na ang bugas humay sa kamerkadohan. Kana kon mapamatuman ang price ceiling nga gipahamtang ni Presidente Ferdinand Marcos Jr. nga ?41 kada kilo na lang ang regular milled rice ug ?45 kada kilo na lang ang well-milled rice.
Aron way magduda sa determinasyon sa pagpatuman sa price ceiling, magtinabangay ang Department of Agriculture, Department of Trade and Industry, ug Department of Interior and Local Government, nga labing gamhanan kay maoy nagsuperbisar sa mga polis ug tanang local government units.
* * *
Ang di maayong mga balita mao nga:
• Posibleng wa nay regular-milled rice ug well-milled rice nga igkita ang mga konsumidor sugod ugma, kay ang mga mamaligyaay og bugas humay nitiyabaw nang daan nga ang presyo sa ilang suppliers mas taas kay sa price ceiling, palabihon nila nga di una mamaligya kay sa maalkanse;
• Mahimong himalitan ang bugas humay sa black market (itago pagbaligya sa kabalayan sa mas taas nga presyo); ug
• Kon may mahibilin pang baligyang bugas humay mahimong sagolan og lagom ug baho aron lang makaginansiya.
* * *
Masakpan na bang mapahimuslanong mga negosyante ug mabungkag na bang rice cartel? Kon mohunong ang mga mamaligyaay pagpalit gikan nila, matanggong ang sinakong bugas sa ilang higanteng mga bodega. Kon matsambahan sa ronda sa kapolisan, makiha na ba ug masilotan?
Di kaayo ta mopataas sa atong paglaom. Kay wa pay bisan usa nga nadakpan ug nakiha sa mga nagmaniobra sa suplay ug presyo sa asukar, sibuyas, ug bugas humay. Ebidensiya nga ilang kakonsabo ang labing dagkong opisyal sa administrasyon.
* * *
Sa laktod nga pagkasulti, price ceiling ni Marcos sa bugas humay makapasamot, imbes makasulbad, sa problema. Ang mosunod maoy labing maigo:
• Labing kabos nga mga konsumidor nga mabawo og pangita sa tag-?41 ug tag-?45 nga bugas humay nga gipasalig sa gobyerno ug mas mag-antos sa mas grabeng kanihit ug kamahal;
• Labing gagmayng mamaligyaay og bugas humay nga mahasol kon di man mawad-an og panginabuhi; ug
• Labing makaluluoy nga mga mag-uuma kansang ani sa mosunod nga mga semana di paliton sa mga komprador, mao nga mapugos intawon sa pagsawom sa presyo nga motakdo sa price ceiling.