EDITORYAL - Asya nagrabehan sa Climate Change

Sumala pa sa United Nations, ang Asya maoy pinakadaghang mga nasud nga naigo og kalamidad sa miaging tuig.

Kaning mga kalamidad naglakip sa mga flashfloods ug bagyo nga nagbilin og bilyones dolyares nga danyos sa mga ekonomiya ug mikalas og daghang kinabuhi.

Matud pa nga sa miaging tuig natala sa UN ang grabeng pagtaas sa temperatura sa tibuok kalibutan, apan sa Asya natala ang pinakapaspas nga pagsaka sa temperatura.

Gani ang World Meteorological Organization miingon nga epekto sa mga heat waves nga niigo sa mga kanasuran sa Asya nagkaanam og kagrabe.

Tungod aning pagsaka sa temperatura misamot kagrabe ang kainiton ug nakapapaspas kini sa pagkahilis sa mga ice sa habagatan ug amihanang bahin sa kalibotan.

Kun kaniadto dili kaayo motuo ang mga tawo anang estorya sa mga tiguwang nga kadugayan dunay mga lugar o isla sa Pilipinas nga maunlod sa dagat. Apan karon, dili na kini imposibleng dili mahitabo tungod sa nasinating global warming o kainit sa kalibotna.

Ang mga nasud sa west sama sa America ug Uropa uban sa pipila ka mga nasud nga kaparehas nila og panglantaw sa kaugmaon sa kalibotan, nihimo na og mga lakang sud na sa pipila ka dekada aron mamenus-menusan ang gipaspason sa global warming.

Mismo ang ilang mga gobiyerno mihimong prayoridad sa mga programa ug mga kausaban nga gisuportahan og mga balaod aron kini makab-ot sama nalang anang pagdiskubre og daghang mga pamaagi nga kakuhaan og enerhiya sa elektrisidad ug daghan pang uban.

Usa niini kaning mga renewable energy, waste management, paghigpit sa ilang environmental laws ug preservation ug daghan pang uban nga ang tumong mamenusan ang pagbuga og polusyon nga usa sa hinungdan aning climate change.

Apan dinhi sa Asya, apil na niini ang Pilipinas, wala pa kaayo kini mahatagi og dakong atensyon sa mga gobiyerno ang kabahin sa climate change. Pulos palang kadaghanan naa sa papel apan wala pay nabuhat o wala pa buhata tanan ang naa sa papel o mga kasabutang gisudlan.

Kini tungod kay dili man sab ingon niana para kanila ang paghunong sa naandan ug maghimo og mga bag-ong pamaagi kay gawas nga dako ang pundo nga kinahanglanon, naa pa gyud ang politika ug personal nga interes sa mga nagdala sa renda sa ilang mga gobiyerno.