Ang underestimated nga kamunggay

Kitang mga senior citizens, gumikan sa atong edad, particular na kaayo sa atong panglawas, unsay atong makaon ug mainom (diet), lakip na sa kalisud pagbiya sa pagpanigarilyo ug sa ilimnon nga makahubog.

Usa sa mga pagkaon, usa ka utanon nga perhaps, alang sa uban kanato, gi-take for granted, mao ang kamunggay. Unsa ra guy kamunggay? 

Atong kutluon kining gikan sa usa ka leaflet o flyer, ambut kinsay nagpadala niini nganhi kanako: 

“Moringa oleifera, locally known as malunggay or kamunggay, is well known, but its real power has been far underestimated. Researchers say that the benefits of moringa oleifera are too many to list.”

Ang kamunggay nga gipakabaliwala lang sa uban kanato, daghan kaayo’g mga nutrients nga makapahimsog sa lawas. Kon motuo mo niini, it’s time mananom mo’g kamunggay, ayaw pagsige og pangayo gikan sa inyong silingan.

Gitawag ang kamunggay nga “functional food,” sa ato pa, daghan og kaayohan ug kapuslanan nganhi sa atong panglawas. “It promotes good eyesight, digestion, facilitates bowel movement, and is a cure for stomachache,” ug uban pang mga gibati ug kakulian sa lawas.

Giingon dinhi nga ang mga scientists sa tibuok kalibutan, nga mihimo og mga pagtuon (researches) bahin sa mga benepisyo sa kamunggay, ilang nakita nga ang Moringa (kamunggay) adunay ‘miraculous power.’ Ngilngiga no! Unya, nakaminos ra ba ka sa kamunggay.

Ania: “Oxygen is essential to the human body. However, once inhaled, some are transformed to active oxygen, which attacks human cells and tissues and consequently harm them.” So, samtang gikinahanglan sa atong lawas ang oxygen, apan, sa atong pagginhawa niini, ang ubang oxygen mahimo o ma-transformed ngadto sa pagka-active oxygen, nga makadaut na.

Ug, matud sa mga scientists, “aging and the more than 80% of the diseases are caused by active oxygen.” So, gikinahanglan ang anti-oxydant. Sa mga batan-on pa kono kita, ang anti-oxydant, gi-generate internally, sulod lang sa atong ginhawaan. 

Apan, as we grow older (sa gusto kita’g sa dili), ang capacity sa human body pag-generate og anti-oxydant internally, reduces, “thus the need to supplement the body with anti-oxydant is necessary, and Moringa is miraculously rich in anti-oxydant.”

Atong mamatikdan nga ang pure nga mag-uuma, o mangingisda, piskay ang panglawas, nga most probably walay tumar-tomar og vitamins, kay dili maka-afford. Fresh fruits and vegetables ug sa kanunay nilang paglihok maoy nag-maintain sa ilang panglawas, and perhaps, gumikan sa un-polluted, laba-as nga hangin nga ilang gihanggab, day in day out, and free from the noise generated by the ‘kings of the road’, ang Habal-habal.

Apan, ang uban kanila, gikapoy ug gipul-an na tingali sa kinabuhing bukidnon, mihalin nganhi sa dakayan aron magpahayahay. Gikalimtan ang kamunggay ug ubang utanon, gipulihan sa mga processed ug junked foods, mga llinata, ubp. Pastilan.

“Malunggay is a miracle vegetable,” matud  ni Dr. Lydia M. Marero, sa Food and Nutrition Research Institute sa Department of Science and Technology (DOST). “It is one of the world’s most useful plants.”

Tan-awa, usa sa labing gikinahanglan ug mapuslanon nga tanom sa tibuok kalibutan, ug imo kining gipulihan og mga junked foods ug mga linata. Balik sa uma, tabang pagpa-us-os sa presyo sa bugas.